Οι ιπποπόταμοι της Κω.Του Γεωλόγου-Ωκεανογράφου Ξενοφώντος Φανουρίου

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Σάββατο, 26 Οκτώβριος 2013

Το αρχιπέλαγος του Αιγαίου και οι βραχονησίδες, δεν είχαν την ίδια γεωγραφική μορφή κατά τη διάρκεια της ιστορίας τους. Το κλίμα της γης παρουσίαζε συνεχώς μεγάλες αλλαγές , ενώ οι γεωλογικές μεταβολές και η ηφαιστειακή δραστηριότητα στην περιοχή μας, διαμόρφωναν ένα φυσικό περιβάλλον ιδιαίτερα ασταθές τα τελευταία εκατομμύρια χρόνια.

Για παράδειγμα την τελευταία γεωλογική περίοδο, είχαμε τρεις παγετώδεις περιόδους. Όταν είχαμε παγετώνες, η βόρεια Ευρώπη καλυπτόταν από πάγους πάχους μερικών χιλιομέτρων. Οι τεράστιες ποσότητες του πάγου που σχηματίζονταν, προέρχονταν από την εξάτμιση θαλασσίου νερού σε άλλα μέρη της γης.

Οι παγετώνες διαρκούσαν χιλιάδες χρόνια. Στη συνέχεια οι πάγοι έλιωναν σιγά- σιγά μέχρι να εξαφανιστούν και ο κύκλος αυτός επαναλήφτηκε πολλές φορές. Η σημαντικότερη συνέπεια αυτών των μεταβολών ήταν η στάθμη της θάλασσας να παρουσιάζει αυξομειώσεις.

Έτσι όταν είχαμε τούς τεράστιους παγετώνες, η στάθμη έπεφτε και όταν έλιωναν ανέβαινε, με αποτέλεσμα περιοδικά η μορφή και η έκταση κάθε νησιού να μεταβάλλεται και να επιτυγχάνεται η σύνδεση ή η αποκοπή του με γειτονικά νησιά ή την ηπειρωτική ξηρά της Μικράς Ασίας.

Για παράδειγμα, πριν από 150.000 χρόνια η στάθμη της θάλασσας στο Αιγαίο ήταν χαμηλότερη τουλάχιστον κατά 120 μέτρα. Αν μελετήσουμε έναν υποθαλάσσιο χάρτη της περιοχής μας θα παρατηρήσουμε ότι ανάμεσα Κω, Κάλυμνο και Μ. Ασία, κανένα σημείο δεν είναι βαθύτερο από 100 μέτρα. Όλη η περιοχή λοιπόν ήταν μια μεγάλη στεριά.

Από ίχνη σπόρων και γύρης που βρέθηκαν σε εδάφη της τότε εποχής προκύπτει ότι η χλωρίδα των νότιων περιοχών της Ευρώπης, ήταν πλούσια και είχε τροπικό ή υποτροπικό χαρακτήρα και μεταβαλλόταν μέσω της βαθμιαίας ψύξης του κλίματος, κατά τη διάρκεια και μετά την περίοδο των παγετώνων.

Έτσι προτού το ανθρώπινο είδος εξαπλωθεί στην Ευρώπη και κυριαρχήσει, στην ήπειρο μας ζούσαν μεγάλα θηλαστικά που σήμερα έχουν εξαφανιστεί . Αγέλες βοοειδών και ίππων περιπλανούνταν στις πεδιάδες, ενώ στα δάση ζούσαν ελαφοειδή, ελέφαντες και ιπποπόταμοι . Μεγάλα σαρκοφάγα, όπως το λιοντάρι, η στικτή ύαινα και ο λύκος ήλεγχαν τους πληθυσμούς των φυτοφάγων. Αυτό το σκηνικό επικρατούσε στην Ελλάδα αλλά και στην ευρύτερη περιοχή των Δωδεκανήσων.

Απόδειξη είναι τα απολιθωμένα οστά θηλαστικών που έχουν εντοπιστεί σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και στην Κω.

Είναι γνωστό εδώ και καιρό, ότι στην περιοχή της Αντιμάχειας και της Καρδάμενας βρίσκουμε απολιθώματα από ελέφαντες, ελάφια, ύαινες και τελευταία απολιθώματα ιπποπόταμου. Όλα αυτά τα ζώα έφτασαν στην περιοχή μας όταν η θάλασσα είχε κατέβει 120 μέτρα και η Κως δεν ήταν νησί αλλά αποτελούσε τμήμα μιας

μεγάλης στεριας.

Ο ιπποπόταμος στην αρχή ζούσε σε συγκεκριμένες περιοχές του πλανήτη μας. Εξαπλώθηκε όμως κατά τις θερμές μεσοπαγετώδεις περιόδους προς βορρά μέχρι την Αγγλία. Η σημερινή του γεωγραφική και αριθμητική παρουσία αποτελεί ελάχιστο μέρος της τότε ύπαρξης του. Τα ίχνη του είδους που βρέθηκαν στο νησί μας μαρτυρούν ότι ήταν αρκετά μεγαλύτερος από τον σημερινό. Ορισμένοι πρέπει να ξεπερνούσαν σε μήκος τα 5 m και σε βάρος τους 4 τόνους.

Ήταν ημιυδρόβιος και ζούσε κοντά στις λίμνες και ποτάμια που υπήρχαν στην περιοχή μας . Χαρακτηρίζεται από πολύ παχύ κορμό, κοντά πόδια και πολύ μεγάλο κεφάλι με υπερμεγέθεις χαυλιόδοντες.

Εκτός του μεγέθους, δεν παρατηρείται καμία άλλη σημαντική ανατομική διαφορά μεταξύ των τότε και των σημερινών ιπποπόταμων και γι’ αυτό θεωρούνται από τους περισσότερους ερευνητές μέλη του ιδίου είδους δηλαδή του ονομαζόμενου Ιπποπόταμου του αμφίβιου (Hippopotamus amphibius).

Ωστόσο, το είδος που συναντούμε στη Κω και την νότια Ευρώπη αναφέρεται συχνά στα σχετικά βιβλία με το όνομα Ιπποπόταμος ο αρχαίος (Hippopotamus antiquus).

Ξενοφών Φανουρίου Γεωλόγος - Ωκεανογράφος