--- το τριήμερο μνήμης και φιλίας ξεκίνησε με μια μοναδική μουσική εκδήλωση στον γεμάτο από κόσμο ΟΡΦΕΑ με άριες, ντουέτα, χορωδίες και αποσπάσματα από τις όπερες του Giuseppe Verdi με την ευκαιρία συμπλήρωσης διακοσίων χρόνων από τη γέννηση του Giuseppe Verdi. Ιδιαίτερα συγκινητική ήταν η στιγμή που το μουσικό σύνολο απέδωσε το πολύ αγαπημένο από την Ιταλική κοινωνία και παγκόσμια γνωστό απόσπασμα από την όπερα ΝΑΜΠΟΥΚΟ ''va pansiero'' που τραγουδά ο χορός των σκλάβων (Ιουδαίων) εξυμνώντας την αγάπη στην πατρίδα και την πίστη στα ιδανικά της αδελφοσύνης και της ελευθερίας των λαών, με το οποίο άρχισε και τέλειωσε η εκδήλωση. Ο ΟΡΦΕΑΣ γέμισε ξανά από την μουσική, την γλωσσά, τον πολιτισμό, την κουλτούρα της Ιταλίας. Πέρασαν 70 και χρόνια που στον ίδιο χώρο, όχι πια μόνο οι Φασίστες στρατιωτικοί της Λέσχης του Φασισμού, τραγουδούσαν Ιταλική καντσονέτες εκστασιαζόμενοι εθνικιστικά, αλλά τώρα πια, οι πολίτες! πολίτες Έλληνες και Ιταλοί μαζί, ελεύθερα τραγουδούσαν τον Ιταλικό Παγκόσμιο Ύμνο του Giuseppe Verdi ''va pansiero''!
Τότε όλοι υπόφεραν από τον Φασισμό, θύμα του και οι 103 εκτελεσθέντες Ιταλοί!
Τώρα οι Λαοί μας υποφέρουν από την δικτατορία της ''Αγοράς και του Χρήματος'' και είναι πολύ σημαντικό αδελφωμένοι να τραγουδάμε ξανά και ξανά ''va pansiero''!
--- Με την ευκαιρία αυτού του τριήμερου θέτουμε το θέμα της αναγνώρισης της σημασίας του πολιτιστικού περιεχομένου της Ιταλικής περιόδου στην ΚΩ. Δεν ήταν σωστή η επιλογή αλλαγής χρήσης του Λαογραφικού Μουσείου – ΧΑΝΙ- σε Εκθεσιακό Κέντρο Νεότερης Ιστορίας & Ιταλικής Αρχιτεκτονικής.
Υπήρχαν άλλοι εγκαταλελημμενοι δημοτικού χώροι της Ιταλικής Περιόδου (κτηρια οδου Κλεοπάτρας) πιο κατάλληλοι να φιλοξενήσουν μια μόνιμη έκθεση της Ιταλικής Αρχιτεκτονικής στην Κω και στα Δωδεκάνησα. Πρέπει να τιμήσουμε δίνοντας τα ονόματα τους σε κάποια κτήρια και δρόμους, τους ανθρώπους εκείνους που με την σκέψη και την τέχνη τους μας άφησαν μια μοναδική πολεοδομική, αρχιτεκτονική και κατασκευαστική παρακαταθήκη. Ανεφέρουμε τους: Florestato di Fausto ( πολεοδομικό σχέδιο, Δημαρχείο, συγκρότημα ΟΡΦΕΑ...), τον R. Petrcco (Μουσείο, Ακταίον... ), τον A. Bernabiti (Αγροτική... ), τον Mario Paolini (πολλές λαϊκές κατοικίες ), αλλά ''κατά την γνώμη μου'' και τον πολιτικό τους προϊστάμενο Μario Lago, τον φασίστα διοικητή της Δωδεκανήσου, ο όποιος ήταν μια ιδιαίτερη φυσιογνωμία των γραμμάτων της Ιταλίας που πίστεψε στον ''εθνικό-σοσιαλισμό'' και από την αριστερά και τον φουτουρισμό βρέθηκε κοντά στον Μουσολίνι πιστεύοντας ότι με την συμμετοχή τους θα φέρουν την μεγάλη πολιτιστική και κοινωνική αλλαγή αντικαθιστώντας το διεφθαρμένο καθεστώς της εποχής τους. Είναι γνωστό ότι ο ιδεαλισμός του Μario Lago εφερε κοντα τους εμνευσμενους δημιουργους που αναφεραμε και η πάλη του να αποσπάσει χρηματοδοτησεις από την Ιταλικη εξουσία, εκμεταλευόμενος την βραχυχρόνια πολιτική του εξουσία, ήταν ο καθοριστικός παράγοντας της δημιουργίας δομικών και παραγωγικών εκσυγχρονισμών στα Δωδεκάνησα. Υποδομών που αποτέλεσαν την βάση για την πρώτη φάση της ανάπτυξης (κεφαλαιοκρατικής) των νησιών μας και που στήριξαν και σήμερα στηρίζουν την κοινωνία μας.
Για την Σ.Ε. Ν Μυλωνάς