Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΠΟΥ ΒΙΩΝΟΥΜΕ
«Ομπρός, βοηθάτε, να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω από τον κόσμο!»
Άγγελος Σικελιανός
Πάει καιρός που συσσωρεύω μέσα μου και θέλω να εξωτερικεύσω με τη γραφίδα - άλλωστε verba volant, scripta manent - τα κατά την ταπεινή μου άποψη κακώς κείμενα, που συναντά κανείς σ’ αυτόν τον ευλογημένο από τον Θεό, αλλά ταλαιπωρημένο από τους ανθρώπους τόπο, τον οποίο κατοικούν μόνιμα οι σαν εμένα «ιθαγενείς», σχεδόν από γεννησιμιού τους. Κι όταν μάλιστα τα καθημερινά βιώματα ενισχύονται και τροφοδοτούνται από την προσωπική έρευνα και γνώση του εγγύτερου και του απώτερου ιστορικού παρελθόντος, τότε η εικόνα της γενέτειρας καθίσταται πιο πλατιά, πιο σφαιρική, πιο ολοκληρωμένη και ασφαλώς πιο ξεκάθαρη.
Δεν θα αναφερθώ στην πόλη που σχεδίασαν, έφτιαξαν και μας παρέδωσαν οι Ιταλοί, αλλά στην πόλη που ζούμε εμείς σήμερα, που είναι η πρωτεύουσα της «ἀμφιρρύτης» νήσου Κω. Δεν θα επεκταθώ επίσης σε αναφορές γνωστών χρονιζόντων προβλημάτων, όπως είναι η «αγιάτρευτη» μέχρι τις μέρες μας πληγή της έλλειψης ενός πλήρους και καλά στελεχωμένου Νοσοκομείου, το οποίο συνεχίζει να υπάρχει ως έχει στο νησί μας μόνο χάρη στις υπεράνθρωπες προσπάθειες των ελάχιστων γιατρών και νοσηλευτών του, αλλά θα περιοριστώ με σαφήνεια σε μερικά μόνο ζητήματα που έχουν να κάνουν κυρίως με τον πολιτισμό μας. Αναφέρθηκα στο μείζον και άλυτο, μέχρι στιγμής, πρόβλημα των συνεχιζόμενων ελλείψεων του Νοσοκομείου, γιατί η εξασφάλιση της δημόσιας υγείας και της επαρκούς περίθαλψης των κατοίκων επισκιάζει κάθε άλλο πολιτιστικό τους αγαθό. Και όπως επισημαίνει ο Ιπποκράτης: «οὐδέν ὢφελος ἐκ τῶν ἁπάντων ἀγαθῶν ἐστίν, ἐάν τό ὑγιαίνειν καί μόνον ἀπῇ» Δηλαδή δεν υπάρχει όφελος απ’ όλα τ’ αγαθά, εφ’ όσον η υγεία και μόνο απουσιάζει από τον άνθρωπο.
Η πρώτη εικόνα που αποκομίζει κανείς από την πάλαι ποτέ φιλήσυχη και γαλήνια κηπούπολη της Κω, αυτή που διασχίζαμε κάποτε πεζοί ή με ποδήλατα ξέγνοιαστα τους ίσιους δρόμους της, είναι εκείνη της απελπιστικά θορυβώδους και άκρως επικίνδυνης μεγαλούπολης, εξαιτίας όχι μόνο της αύξησης του πληθυσμού της (σε 25.000 υπολογίζονται σήμερα οι κάτοικοί της, ενώ 36.986 είναι σύμφωνα με την απογραφή του 2021 οι μόνιμοι κάτοικοι σε όλο το νησί), αλλά και της άναρχης κυκλοφορίας του τεράστιου αριθμού των πάσης φύσεως τροχοφόρων της. Αυτοκίνητα, τουριστικά πούλμαν, μοτοποδήλατα και οι λεγόμενες «γουρούνες» σταθμεύουν όπως και όπου βολεύει τους οδηγούς. Λίγα τα πάρκινγκ, πολλές οι μονοδρομήσεις, ακόμα πιο πολλά τα διαχωριστικά κολονάκια, τα παρτέρια και οι τσιμεντένιοι ογκόλιθοι, που δημιουργούν σε πολλά σημεία κινδύνους πρόσκρουσης χωρίς να εμπεδώνουν αίσθημα σιγουριάς σε διερχόμενους πεζούς ή ποδηλάτες. Τα μηχανοκίνητα εν γένει πρέπει να τηρούν αυστηρά τη σήμανση (επιβάλλεται η αύξηση των φωτεινών σηματοδοτών στις οδούς) καθώς και τους κανόνες στάθμευσης, αλλά κυρίως τα όρια ταχύτητας που ορίζει ο ΚΟΚ για την πόλη.
Δυστυχώς μέσα στην πόλη τα περισσότερα αυτοκίνητα, οι μοτοσικλέτες και τα μοτοποδήλατα - τελευταία εμφανίστηκαν και ηλεκτρικά πατίνια - τρέχουν ανεξέλεγκτα, λες και κάποιοι τα κυνηγούν, και δεν είναι λίγοι οι νεαροί οδηγοί αυτοκινήτων που προκαλούν επιδεικτικά εξοργιστικούς και εκκωφαντικούς θορύβους με τις εξατμίσεις, όπως και κάποιοι, ευτυχώς ελάχιστοι, με την μουσική των αυτοκινήτων τους στη διαπασών. Οι εντονότεροι έλεγχοι και η αυστηρή τιμωρία των παραβατών θα βοηθούσαν στην εξάλειψη του φαινομένου. Οι μισοί περίπου από τους κατοίκους αν χρησιμοποιούσαν το ποδήλατο για τις εντός της πόλης μετακινήσεις τους δεν θα υπήρχαν τόσα προβλήματα. Άλλωστε η όλη κυκλοφοριακή μας συμπεριφορά έχει να κάνει πρωτίστως με την παιδεία μας, που πρέπει ν’ αλλάξει άρδην, αν θέλουμε να ζούμε σε μια πόλη πιο ανθρώπινη και πολιτισμένη.
Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι το πιστότερο τεκμήριο πολιτισμού δεν είναι ούτε το πλήθος των κατοίκων, ούτε η αφθονία των προσφερόμενων τουριστικών προϊόντων ή οποιουδήποτε άλλου αγαθού, αλλά το είδος και η ποιότητα των ανθρώπων που διαθέτει ο τόπος. Με τη βοήθεια της γνώσης προσεγγίζουν οι άνθρωποι την πρόοδο, που αποτελεί το κυρίαρχο στοιχείο του πολιτισμού.
Θλίβομαι όταν βλέπω τον αντιπροσωπευτικότερο στο Πανελλήνιο, αλλά και Παγκοσμίως, φορέα της διαφύλαξης, αξιοποίησης και προβολής της Ιπποκρατικής Ιδέας, που είναι το Διεθνές Ιπποκράτειο Ίδρυμα της Κω (ΔΙ.Ι.ΚΩ), να στερείται της πρωτοβουλίας του συντονισμού των ενεργειών, ως το πλέον καθ’ ύλην και κατά τόπον αρμόδιο όργανο, για την υποβολή προς την UNESCO ενός ολοκληρωμένου φακέλου με όλα τα αναγκαία στοιχεία, που θα συμβάλουν στην αναγνώριση του Ασκληπιείου μας ως Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Οι ωφέλειες που θα προκύψουν τότε για την Ιπποκρατική Κω θα είναι αμέτρητες.
Ας μη ξεχνούμε ότι ο πολιτισμός είναι τρόπος ζωής, καθημερινό βίωμα ασταμάτητο, γι αυτό και τις πνευματικές, τις καλλιτεχνικές εικαστικές και μουσικές δημιουργίες, που γίνονται στο νησί μας, πρέπει να τις επικροτούμε, να τις ενισχύουμε και να τις προβάλλουμε με κάθε σύγχρονο οπτικοακουστικό μέσο. Ιδίως όταν αυτές προέρχονται από νέους και ντόπιους δημιουργούς. Εκείνο όμως που χρειάζεται είναι η ποιοτική αναβάθμιση του μακρόχρονου θεσμού των «Ιπποκρατείων». Η διεθνοποίηση των πολιτιστικών μας εκδηλώσεων επιβάλλεται να γίνει, όπως πράττουν μέχρι σήμερα και άλλοι τόποι που διαθέτουν αξιόλογη ιστορία και σημαντική τουριστική υποδομή. Εάν ο Δήμος, σταθμίζοντας τις οικονομικές του δυνάμεις, αναθέσει τη διοργάνωση όλων των πολιτιστικών εκδηλώσεων σε έναν κατάλληλο και ειδικών καλλιτεχνικών αξιώσεων μάνατζερ, με ταλέντο και εμπειρία, με ακριβή γνώση προγραμματισμού, τέλειας οργάνωσης, σωστής διοίκησης και σοβαρού ελέγχου, θα έχουμε γρήγορη αναβάθμιση του συνόλου των εκδηλώσεων των «Ιπποκρατείων», που θα αποκτήσουν έτσι ένα μόνιμο φεστιβαλικού κύρους χαρακτήρα και τότε η διεθνοποίηση τους θα είναι υπαρκτή, αφού το υψηλού επιπέδου παραγόμενο πολιτιστικό τους προϊόν θα επικροτείται πλέον ως «ατραξιόν» από όλους τους επισκέπτες Έλληνες και ξένους.
Ίσως έγραψα πολλά, θα μπορούσα να γράψω περισσότερα για αρκετά ακόμη πολιτιστικά θέματα που ταλανίζουν το νησί μας. Σταματώ όμως εδώ για να μη καταχραστώ τον χώρο σας. Προσπάθησα με σαφήνεια να διατυπώσω κάποιες ανυστερόβουλες σκέψεις και προβληματισμούς ακολουθώντας το ρητό των αρχαίων: «σοφῶν τό σαφές». Ελπίζω μόνο τα γραφόμενά μου να μην εκληφθούν από κάποιους ότι προέρχονται από ένα «παλαιοντολογικό αρχείο», παρόλο που αν ερευνούσαν με σπουδή και όλα τα παλαιοντολογικά αρχεία του νησιού μας θα είχαν πιο στέρεες αντιλήψεις για πολλά σύγχρονα και φλέγοντα ζητήματα. Μακριά από μένα κάθε απαξιωτικός υπαινιγμός και μικρόψυχη αναφορά. Δεν διεκδικώ επίσης το αλάθητο, αντίθετα κάθε άλλη καλοπροαίρετη και ρεαλιστική άποψη είναι καλοδεχούμενη. Ωστόσο δεν σκοπεύω να επανέλθω απαντώντας σε οποιανδήποτε τοποθέτηση. Θα προτιμήσω τη σιγή και την αφοσίωση στη συγγραφική μου ενασχόληση, που μου προσφέρει ακόμη ανάσα ζωής.
ΒΑΣΙΛΗΣ Σ. ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
