Χαλκιδιός Μανώλης: Τα πανηγύρια της Κω – Μνήμη και ευθύνη

Τα πανηγύρια της Κω – Μνήμη και ευθύνη

Στην Κω, το καλοκαίρι δεν μετριέται με το ημερολόγιο, αλλά με τα πανηγύρια. Εκεί όπου το βιολί συναντά το λαούτο και ο χορός γίνεται χαρά, προσευχή και μνήμη μαζί.

Η μουσική δεν είναι μόνο διασκέδαση· είναι το νήμα που μας δένει με τη γη και την ψυχή των ανθρώπων μας.

Στην Κω, ο κορμός της μουσικής ήταν πάντα το βιολί και το λαούτο. Στα παλαιότερα χρόνια ακούγονταν το τετράχορδο λυράκι, οι φλογέρες και η τσαμπούνα, που έδιναν έναν ήχο πρωτόγονο και αληθινό. Και κάποτε, το ακορντεόν στόλιζε τις γιορτές με τα ρομαντικά του βαλς, φέρνοντας μια ανάσα τρυφερότητας στα γλέντια. Οι σκοποί ήταν κυρίως Δωδεκανησιακοί και Μικρασιάτικοι, με λίγες πινελιές από άλλες περιοχές, χωρίς όμως να χάνεται η βάση.

Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τις μεγάλες φωνές που χάραξαν πορεία: την Άννα Καραμπεσίνη με την αδελφή της Έφη, τις αδελφές Χατζιδάκη από τη Λέρο, και τον μέγιστο Μανώλη Πόγια, που ακόμη και στα 90 του χρόνια συνεχίζει να τραγουδά και να παίζει, δείχνοντας τι σημαίνει να κουβαλάς την παράδοση στο αίμα σου.

Κι όμως, σήμερα παρατηρείται μια απόσταση από αυτή τη ρίζα. Νέοι μουσικοί, όσο

κι αν έχουν μεράκι, συχνά περιορίζονται σε ένα-δυο γνωστά τραγούδια, ενώ ο θησαυρός είναι τεράστιος. Άλλες φορές, οι σκοποί παίζονται υπερβολικά γρήγορα ή με υπερβολική ένταση, χάνοντας τη γλυκύτητα και το ήθος που χαρακτήριζε τη μουσική της Κω.

Σε ορισμένα πανηγύρια εμφανίζονται και ακρότητες: drums, ηλεκτρικές κιθάρες, μπάσα, ηλεκτρονικά όργανα.

Αυτά έχουν αξία στον κόσμο της σύγχρονης μουσικής, αλλά εδώ αλλοιώνουν την αλήθεια του τόπου μας. Το πανηγύρι της Κω δεν χρειάζεται εντυπωσιασμούς· η δύναμή του είναι στον λιτό, αυθεντικό ήχο των παραδοσιακών οργάνων.

Αν ξεχάσουμε από πού ξεκινήσαμε, δεν θα βρούμε ποτέ τον δρόμο για να συνεχίσουμε. Το πανηγύρι της Κω δεν είναι «πίστα». Είναι κοινότητα, είναι μνήμη, είναι ρίζα.

Και αυτή είναι η ευθύνη όλων μας: να κρατήσουμε ζωντανό τον ήχο του τόπου, όπως τον κληρονομήσαμε – καθαρό, αληθινό και γεμάτο ψυχή.

Έρρωσθε

Χαλκιδιός Μανώλης Ρούμα

Χορική διδασκαλία Λύκειο Ελληνίδων Κω