Περί επετείων,εμβλημάτων και τοπικών σημαίων

Η εφετινή επέτειος της ένωσης των Δωδεκανήσων με την Ελλάδα έχει βαρύνουσα σημασία, διότι κλείνουν 100 χρόνια από το τέλος της Τουρκοκρατίας (1522 - 1912) την αρχή της Ιταλοκρατίας (1912 - 1945), του αυτονομιστικού Πανδωδεκανησιακού Συνεδρίου της Πάτμου και της ολοκλήρωσης του νομού τής Δωδεκανήσου με τη μορφή που έχει σήμερα.

Η λέξη Δωδεκάνησος συναντιέται για πρώτη φορά στη «Χρονογραφία» του Θεοφάνη του Ομολογητή (Η΄ αι.), ο οποίος ονο¬μάζει έτσι το σύμπλεγμα των νησιών, που βρίσκεται εντός των Κυκλάδων. Την ίδια εποχή την ίδια λέξη χρησιμοποιούσαν και οι Βυζαντινοί για να ονομάσουν το Θέμα που περιελάμβανε όλα σχεδόν τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου, δηλαδή τις Κυκλάδες και τις Νότιες Σποράδες, πλην της Ρόδου και Σύμης, τα οποία ανήκαν σε άλλο Θέμα.

Μετά την επανάσταση του 1821 το όνομα Δωδεκάνησος περιορίστηκε στις Νότιες Σπο¬ράδες, δηλαδή στο σύμπλεγμα των δώδεκα σημαντικότερων νησιών. Κατά την Τουρκοκρατία το όνομα Δωδεκάνησος δεν χρησιμοποιούνταν∙ ονομάζονταν Προνομιούχα νησιά του Αρχιπελάγους για τα ειδικά προνόμια, που έλαβαν από το Σουλτάνο Σουλεϊμάν το Μεγαλοπρεπή μέχρι του 1909, όταν οι Νεότουρκοι τα κατήργησαν. Η Κως και η Ρόδος δεν ανήκαν στα προνομιούχα νησιά.

Το 1864, τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου που ανήκαν στην Τουρκία (εκτός της αυτόνομης ηγεμονίας της Σάμου), αποτελούσαν μια διοικητική περιφέρεια, τη Νομαρχία (Βιλαέτι) Αρχιπελάγους. Τα Δωδεκάνησα βρέθηκαν μοιρασμένα σε δύο νομούς. Τα νησιά του βορείου συγκροτήματος ανήκαν στο νομό Χίου, ενώ τα νησιά του νοτίου συγκροτήματος ανήκαν στο νομό Ρόδου. Η Νομαρχία Αρχιπελάγους είχε την έδρα της στη Χίο και διαιρούνταν σε 5 διοικήσεις. Κάθε διοίκηση διοικούνταν από τον διοικητή και υποδιαιρούνταν σε υποδιοικήσεις και επαρχίες.

Με την κατάληψη των Νοτίων Σποράδων το 1912, οι Ιταλοί ονόμασαν τα νησιά «Κατειλημμένες νήσοι του Αιγαίου» ή «Νήσους του Αιγαίου». Με την παραχώρηση του Καστελόριζου στους Ιταλούς το 1921 διαμορφώνονται τα διοικητικά σύνορα του νομού Δωδεκανήσου που ισχύουν μέχρι σήμερα, τουλάχιστον μέχρι το νέο «Καλικράτειο» διαχωρισμό.

Οι Δωδεκανήσιοι, κυρίως λόγω γεωγραφικού σχηματισμού δεν είχαν ένοπλες εξεγέρσεις όπως οι Κρητικοί, όμως τόλμησαν να αντιτάξουν τη γνώμη τους το 1912 που ζήτησαν την αυτονομία τους με το περίφημο Συνέδριο της Πάτμου, το οποίο προκάλεσε την έντονη αντίδραση των Ιταλών και τη σύλληψη των Συνέδρων, αποκαλύπτοντας ξεκάθαρα τις επιδιώξεις των νέων κατακτητών.

Εφέτος, 100 χρόνια από το σημαντικά εκείνα γεγονότα, είδα να ανεμίζουν στο κτήριο του Δημαρχείου και στον κόμβο της εισόδου της πόλης κάτι κοκκινοκίτρινες σημαίες με το κουτσουρεμένο έμβλημα της Κω, που δεν καταλαβαίνω τι σημαίνουν, τι εκπροσωπούν και που στηρίζονται.

Για το ιστορικό πρέπει να αναφέρω ότι το 2010, ο τότε αντιπρόεδρος του Πνευματικού Κέντρου Κω, κ. Ανδρέας Χατζημιχαήλ, συνέστησε μια 15μελή Επιτροπή αποτελούμενη από ιστορικούς της Κω, όπου αποφασίστηκε το έμβλημα της Κω (πολεόσημο) που θα χρησιμοποιούνταν στα μετάλλια και τη σημαία. Σ' αυτό το έμβλημα αποφασίστηκε να κρατηθεί το σύμβολο των δύο διασταυρούμενων φιδιών στο ραβδί με την άμπελο, αλλά να γράφεται ευδιάκριτα ΔΗΜΟΣ ΚΩ, ώστε να αντιδιαστέλλεται με το ιταλικό.

Σήμερα στη λεγόμενη σημαία της Κω, που στήθηκε ακριβώς στην επέτειο της Ενσωμάτωσης, μπήκε το ιταλικό μόνο τμήμα του εμβλήματος και κάποια άσχετα χρώματα, που δεν έχουν καμιά σχέση με την ιστορία της Κω.

Σε ανάλογη περίπτωση, όταν το Επαρχείο Κω, επί επαρχίας Βασίλη Ξυπολυτά και Μαρίας Κυπραίου, αποφάσιζε για το έμβλημα του Επαρχείου, μετά από εισήγηση της Επιτροπής Πολιτισμού, ομόφωνα ψήφησε το αρχαίο νόμισμα της Κω με τον κάβουρα (αρχαίο έμβλημα της Κω) πλαισιωμένο με κλαδιά ελιάς και αμπέλου που είναι τα τοπικά προϊόντα της Κω και δύο λωρίδες στην περίμετρο, μία γαλάζια από το χρώμα της ελληνικής σημαίας και της θάλασσας και μια πράσινη από το πράσινο του εύφορου γεωργικού νησιού μας.

Βεβαίως δεν είναι λάθος μια τοπική σημαία, όπως έχουν και οι άλλοι δήμοι, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Δεν γνωρίζω όμως την παρούσα σημαία του Δήμου Κω ποιός την αποφάσισε ή πια επιτροπή την εισηγήθηκε και αν το Δημοτικό Συμβούλιο την ενέκρινε.

Επειδή τα σύμβολα είναι η εικόνα της ιστορίας και της πόλης μας, θα ήθελα να προτείνω προς κάθε υπεύθυνο να το σκεφθεί καλύτερα, να οργανώσει μια επιτροπή, όπου θα συμμετέχουν ιστορικοί και πολίτες του τόπου, ώστε να διαμορφωθεί μια τεκμηριωμένη πρόταση που θα γνωστοποιηθεί στον Κωακό λαό πρώτα και μετά να φθάσει στο Δημοτικό Συμβούλιο προς έγκριση.

Κλείνοντας, εφέτος 100 χρόνια από το 1912, η Ελλάδα μαστίζεται από μία οικονομική κρίση που αποσαθρώνει ολόκληρο τον κοινωνικό της ιστό, όπου νομικά, εργατικά και ανθρώπινα δικαιώματα ακυρώνονται «εν μία νυκτί». Καλούμαστε ακόμη μία φορά να πολεμήσουμε έναν εχθρό, μόνο που αυτή τη φορά είναι αόρατος, το ίδιο όμως ισχυρός. Για μια ακόμη φορά η ιστορία μας διδάσκει∙ εκεί είναι η υπερηφάνεια και η ελπίδα μας, ας την μελετάμε και ας την αναδείξουμε -σίγουρα θα βγούμε κερδισμένοι.

Κωνσταντίνος Κογιόπουλος