Μανώλης Χατζηάμαλλος: Η ηθική της υπεράσπισης ενός εγκληματία

H ΗΘΙΚΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗΣ ΕΝΟΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΑ

Αγαπητοί συνδημότες,

Με αφορμή την πρόσφατη υπόθεση με την δολοφονία της νεαρής κοπέλας από την Πολωνία, ακούστηκαν και πάλι κάποιες απόψεις για τους ηθικούς φραγμούς στην άσκηση του δικηγορικού λειτουργήματος και για δήθεν ηθικά ασυμβίβαστα, στην υπεράσπιση ενός εγκληματία.

Ο κατηγορούμενος στην άνω υπόθεση, καίτοι δεν έχει ομολογήσει, αντιμετωπίζεται από το σύνολο της κοινωνίας ως αμετάκλητα καταδικασθείς. Ταυτόχρονα λοιδορείται σε διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο συνήγορος υπεράσπισης, ο οποίος διορίστηκε αυτεπάγγελτα από την Ανακρίτρια Κω, να υπερασπιστεί τον κατηγορούμενο.

Έτσι άνοιξε και πάλι μια κουβέντα περί δήθεν ηθικών «ασυμβιβάστων» στην υπεράσπιση του κατηγορουμένου, από την οποία, ως πρόεδρος του δικηγορικού Συλλόγου, δεν μπορώ να απέχω. Έχω χρέος να καταδείξω και πάλι τον ρόλο των δικηγόρων στο ποινικό φαινόμενο και την ποινική δίκη. Έχω υποχρέωση υπεράσπισης του κλάδου και των συναδέλφων μου, ιδίως των νέων, που μέσα από τέτοιες εκπροσωπήσεις, επιχειρούν παλικαρίσια να κρατήσουν ψηλά το λειτούργημά μας. Πάνω απ’ όλα όμως, έχω υποχρέωση να υπερασπιστώ τον ίδιο τον νόμο, κατά τον οποίο, το δικαίωμα της υπεράσπισης του κατηγορουμένου είναι ιερό, χωρίς περιορισμούς και ασυμβίβαστα. Χωρίς εκπτώσεις και περιστολές.

Πρέπει να ειπωθεί ξανά και ξανά, ότι ο Έλληνας νομοθέτης έχει κάνει σπουδαίες επιλογές σε σχέση με το δικαίωμα του κατηγορουμένου στην υπεράσπισή του. Διορίζει με κρατικές δαπάνες συνήγορο υπεράσπισης, ακόμη και στον πιο στυγερό εγκληματία. Για το αξιακό μας σύστημα, ακόμη και αυτός, πρέπει να έχει συνήγορο υπεράσπισης. Στην πιθανότητα να καταδικαστεί ένας αθώος, ο Έλληνας νομοθέτης δεν ρισκάρει. Έχει κάνει σαφείς επιλογές. Και μάλιστα, για να θωρακίσει την υποχρεωτικότητα αυτή, επιβάλλει πειθαρχικές ποινές στον δικηγόρο που θα αρνηθεί αναιτιολόγητα τον διορισμό του.

Ακόμη λοιπόν και αν ορισμένοι διαφωνούν στα πλαίσια κάποιων ρατσιστικών τους πεποιθήσεων, η υπεράσπιση του κατηγορουμένου είναι υπόθεση της πολιτείας. Στην σημαντικότητα του θεσμού αυτού, έχει στηθεί ένα ολόκληρο δικαϊκό σύστημα. Μέσα από το δικαίωμα του κατηγορούμενου να έχει συνήγορο υπεράσπισης με δαπάνες της πολιτείας, ολοκληρώνεται ο θεσμός της δίκαιης δίκης. Όσο και αν ηχεί παράξενο, στο δικαίωμα της υπεράσπισης του κατηγορούμενου, κρίνεται ο δημοκρατικός βαθμός μιας πολιτείας. Μέσα από ένα πλέγμα κανόνων, καθορίζεται ένα αξιακό σύστημα ρόλων, που δεν επιτρέπει παρερμηνείες. Θεσπίζονται κανόνες που συνεχώς βελτιώνονται και διευρύνονται. Πρόσφατα μάλιστα θεσπίστηκε ο διορισμός συνηγόρου υπεράσπισης ακόμη και στα πλημμελήματα. Συνεπώς, κάθε προσπάθεια σπίλωσης του συνηγόρου υπεράσπισης, είναι προσπάθεια σπίλωσης του θεσμού της δικαιοσύνης και υποβάθμισης του νομικού μας περιβάλλοντος.

Όσοι λοιπόν καταφέρονται κατά των συνηγόρων υπεράσπισης, ας είναι περισσότερο προσεκτικοί στους αφορισμούς τους. Ο νόμος δεν αφήνει περιθώρια για ηθικά διλήμματα. Ότι επιβάλλει ο νόμος δεν μπορεί να βαφτιστεί ανήθικο από κανέναν. Αντίθετη άποψη είναι ύβρης.

Κως 23-6-2023

Μανώλης Χατζηάμαλλος

Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Κω