Σύντομο χρονικό του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου του 1967 - Γράφει ο Βασίλης Σ. Χατζηβασιλείου

ΣΥΝΤΟΜΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ

21^ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1967.

ΠΡΑΞΕΙΣ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΑΝΑΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ.

---:---

Η νεώτερη Ελληνική Ιστορία έχει καταγράψει τις σημαντικότερες πράξεις διαμαρτυρίας και απόπειρες ανατροπής του καθεστώτος της εφτάχρονης δικτατορίας των Συνταγματαρχών (Παπαδόπουλου, Πατακού και Μακαρέζου). Μιας δικτατορίας, που κατήργησε την κοινοβουλευτική δημοκρατία θέτοντάς την στον «γύψο», οδήγησε αρκετούς από τους κοινοβουλευτικούς άνδρες σε κατ’ οίκον περιορισμό και τους πολιτικούς του κέντρου και της αριστεράς καθώς και χιλιάδες άλλους αντιφρονούντες σε συλλήψεις, απάνθρωπα βασανιστήρια, φυλακίσεις και εξορίες.

Η πρώτη απόπειρα ανεπιτυχούς ανατροπής εκείνου του πραξικοπήματος, έγινε από τον κυρίως υπεύθυνο για το ξέσπασμα αυτής της δικτατορίας τον βασιλιά Κωνσταντίνο και μερικούς βασιλόφρονες αξιωματικούς στις 13 Δεκεμβρίου 1967. Μια άλλη ανεπιτυχής απόπειρα ανατροπής της χούντας έγινε πολύ αργότερα από αξιωματικούς και ναύτες, με το κίνημα του Πολεμικού Ναυτικού στις 23^ης Μαΐου 1973. Σε αυτό συμμετείχε και ο ήρωας Σπύρος Μουστακλής, τον οποίον βασάνισαν και κατέστησαν ανάπηρο.

Ανάμεσα στις πολλές πράξεις διαμαρτυρίας κατά του δικτατορικού καθεστώτος ξεχώρισε η παλλαϊκή εκείνη στην κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου στις 3 Νοεμβρίου 1968, για να ακολουθήσουν οι δυναμικές κινητοποιήσεις της νεολαίας, των φοιτητών, σημαντικών ανθρώπων του πνεύματος και καλλιτεχνών.

Το αποκορύφωμα όμως των μαζικών και δυναμικών κινητοποιήσεων κυρίως των φοιτητών όλων των Ανωτάτων Σχολών, με έντονη, μάλιστα, και τη λαϊκή συμμετοχή, το βλέπουμε στην εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβρη του 1973 με τα επαναστατικά συνθήματα: «κάτω η χούντα», «κάτω ο Παπαδόπουλος», «έξω οι Αμερικάνοι» και «ψωμί, παιδεία, ελευθερία»!. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου υπήρξε τελικά η πιο γενναία πράξη αντίστασης κατά της δικτατορίας, η οποία συνέβαλε στην ανατροπή του δικτάτορα Παπαδόπουλου. Στην εξέγερση αυτή χύθηκε και αίμα νεαρών Ελλήνων πολιτών. Ακολούθησε, ωστόσο, μια άλλη πιο σκληρή δικτατορία, αυτή του Ιωαννίδη με αρκετές συλλήψεις, φριχτά βασανιστήρια και εξορίες.

Η δημοκρατία θα αποκατασταθεί τελικά στην Ελλάδα μόνο μετά το μοιραίο πραξικόπημα του Ιωαννίδη το 1974 εναντίον του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, οπότε και η χούντα του Ιωαννίδη θα υποστεί την οριστική αποσύνθεσή της. Η διχοτόμηση της Μεγαλονήσου συνετέλεσε επίσης στην πλήρη κατάρρευση των υπολειμμάτων του δικτατορικού καθεστώτος και όλοι οι πρωταίτιοι καθώς και όσοι στρατιωτικοί υπηρέτησαν πιστά την ξενοκίνητη, άφρονα και φασιστική εφτάχρονη τυραννία θα οδηγηθούν το καλοκαίρι του 1975 σε δίκη, σε καθαίρεση από τα αξιώματά τους και σε καταδίκη εγκλεισμού τους στις φυλακές.

[Για τη στάση ειδικά του Ιωαννίδη, τον ρόλο των Αμερικανικών Υπηρεσιών στην παγίδα της Κύπρου και για άλλα ενδιαφέροντα εθνικά θέματα προτείνω να διαβάσετε το βιβλίο του δημοσιογράφου Αλέξη Παπαχελά: «Ένασκοτεινόδωμάτιο1967-1974», από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 2021, που μας παρέχει άγνωστα ντοκουμέντα και νέες αποκαλυπτικές μαρτυρίες των πρωταγωνιστών εκείνων των συγκλονιστικών γεγονότων.]

ΒΑΣΙΛΗΣ Σ. ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ