«Οχι» του ΣτΕ σε ανοικτά καταστήματα όλες τις Κυριακές του χρόνου

Αντισυνταγματική έκρινε το Συμβούλιο της Επικρατείας την υπουργική απόφαση Γιακουμάτου με την οποία επιτρεπόταν πιλοτικά η προαιρετική λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων σε δέκα περιοχές της χώρας όλες τις Κυριακές του χρόνου. Το μέτρο επρόκειτο να εφαρμοσθεί πιλοτικά για ένα έτος και με βάση τα συμπεράσματα που θα προέκυπταν θα επεκτεινόταν ή όχι και στην υπόλοιπη χώρα.

Η απόφαση του ΣτΕ δεν επηρεάζει όσα προβλέπει ο νόμος 4177/2013, ήτοι τη λειτουργία όλων των καταστημάτων σε όλη τη χώρα οκτώ Κυριακές τον χρόνο και τη δυνατότητα λειτουργίας μικρότερων καταστημάτων, που δεν ανήκουν σε αλυσίδες, περισσότερες Κυριακές, με απόφαση του οικείου αντιπεριφερειάρχη.

Δύο και πλέον χρόνια μετά, η Ολομέλεια του ανωτάτου ακυρωτικού δικαστηρίου δημοσίευσε την απόφαση 100/2017 με την οποία ακυρώνεται ως αντισυνταγματική απόφαση του τότε υφυπουργού Ανάπτυξης, με την οποία επιτρεπόταν η προαιρετική λειτουργία όλες τις Κυριακές του έτους στις ακόλουθες περιοχές: α) στην Περιφέρεια Αττικής, το ιστορικό κέντρο Αθηνών και τον Δήμο Ραφήνας - Πικερμίου, β) στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, το ιστορικό κέντρο Θεσσαλονίκης και τη Χαλκιδική και γ) στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, τα νησιά Ρόδος, Κως, Σύρος, Μύκονος και Σαντορίνη.

Στην απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ καταγράφονται τα συνταγματικά δικαιώματα των εργαζομένων και των πολιτών, σε σχέση με την αργία της Κυριακής, ενώ κρίνεται αντισυνταγματική η ρύθμιση του θέματος με υπουργική απόφαση αντί προεδρικού διατάγματος. Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης του ΣτΕ, «το Σύνταγμα κατοχυρώνει για τους πάσης φύσεως εργαζομένους και απασχολουμένους το δικαίωμα ελεύθερου χρόνου και της απόλαυσής του ατομικά και από κοινού με την οικογένειά τους, ως τακτικό διάλειμμα της εβδομαδιαίας εργασίας». Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά «το διάλειμμα αυτό υπηρετεί την υγεία και την ομαλή ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου με τη φυσική και ψυχική ανανέωση που προσφέρει η τακτική αργία στον εργαζόμενο άνθρωπο εντός της κάθε εβδομάδας (άρθρο 5 και 21 Συντάγματος). Συναφώς, προσφέρει και τη δυνατότητα οργάνωσης της κοινωνικής και οικογενειακής ζωής του, θέματα για τα οποία μεριμνά επίσης το Σύνταγμα (άρθρο 21)». Οι σύμβουλοι Επικρατείας επισημαίνουν ότι «το ως άνω δικαίωμα προσλαμβάνει πρακτική αξία για τους εργαζομένους όταν αυτοί δύνανται μόνοι ή από κοινού με την οικογένειά τους να μετέχουν στη συλλογική ανάπαυλα μιας κοινής αργίας ανά εβδομάδα. Ως τέτοια ημέρα έχει επιλεγεί κατά μακρά παράδοση, τόσο στην Ελλάδα όσο και στα λοιπά κράτη της Ευρώπης, η σχετιζόμενη με τη χριστιανική θρησκεία Κυριακή».

Στο ΣτΕ είχαν προσφύγει η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας, η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών - Βιοτεχνών - Εμπόρων Ελλάδος, η Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδος, ο Εμπορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης και 20 καταστηματάρχες και έμποροι, ζητώντας να ακυρωθεί ως αντισυνταγματική και παράνομη η επίμαχη υπουργική απόφαση. «Η απόφαση του ΣτΕ μίλησε στην ψυχή της αγοράς και δικαίωσε τις θέσεις της ΕΣΕΕ για τη μικρομεσαία εμπορική επιχείρηση», δήλωσε ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Βασίλης Κορκίδης.

Αντίθετα, υπέρ της υπουργικής απόφασης παρενέβησαν ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Λιανικής Πώλησης Ελλάδος και η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Τον Σεπτέμβριο του 2014 η Ολομέλεια του ΣτΕ με πρόεδρο τον Σωτήρη Ρίζο και εισηγήτρια τη σύμβουλο Επικρατείας Μαρία Καραμανώφ είχε «παγώσει» προσωρινά την επίμαχη υπουργική απόφαση, μέχρι να εκδοθεί η οριστική απόφαση της Ολομέλειας.

Η απόφαση αυτή, πάντως, αναμένεται να συνδράμει την κυβέρνηση στις πιέσεις που δέχεται από τους δανειστές για πλήρη απελευθέρωση της κυριακάτικης λειτουργίας των καταστημάτων, πιέσεις που εντάθηκαν το τελευταίο διάστημα από την πλευρά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Υπενθυμίζεται ότι στο τρίτο μνημόνιο που συμφωνήθηκε τον Ιούλιο του 2015 και υπερψηφίστηκε από το ελληνικό Κοινοβούλιο τον Αύγουστο του 2015 προβλέπεται ότι η απελευθέρωση θα γίνει μετά την έκδοση της επίμαχης απόφασης του ΣτΕ.