68Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΤΗΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ
ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΕΩΣ ΤΗΝ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ
Οι πρώτες αναφορές, ότι τα νησιά αυτά κατοικούνταν από Έλληνες, γίνονται στον Όμηρο. Τα Δωδεκάνησα = δώδεκα νησιά, ονομάζονται και Νότιες Σποράδες.
Κατά την εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, τα Δωδεκάνησα υπήρξαν προχωρημένες ναυτικές βάσεις ενάντια στους Σαρακηνούς και τους Σταυροφόρους.
Διάφοροι Μουσουλμάνοι και Χριστιανοί κατακτητές πέρασαν από τα νησιά, μέχρι που το 1309 οι Ιωαννίτες ιππότες κατακτούν τη Ρόδο και σιγά σιγά όλα τα άλλα νησιά, οχυρώνοντάς τα με ισχυρά κάστρα. Έμειναν μέχρι το 1522 που ο Οθωμανός Σουλτάνος Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής και ο ναύαρχος Χαϊρεντίν Βαρβαρόσας (1537-1540) έθεσαν βίαιο τέλος στην ιπποτική και γενικά στη φραγκοκρατική κυριαρχία του Αιγαίου και άρχισε η περίοδος της Τουρκοκρατίας.
Το 1821 άρχισε η ελληνική επανάσταση. Οι Δωδεκανήσιοι βοήθησαν με το ναυτικό τους, ιδιαίτερα της Κάσου, τον σκληρό αγώνα της ανεξαρτησίας. Παρ’ όλα αυτά, μετά το τέλος της ελληνικής Επανάστασης, με τη συνθήκη του Λονδίνου του 1832, τα Δωδεκάνησα έμειναν εκτός του νέου Ελληνικού κράτους και παρέμειναν υπό Οθωμανική κατοχή μέχρι το 1912.
Στις 28 Απριλίου 1912 στο πλαίσιο του Ιταλοτουρκικού Πολέμου οι Ιταλοί καταλαμβάνουν την Αστυπάλαια και σε ένα μήνα τα υπόλοιπα νησιά. Την 4η Μαΐου 1912, κατέλαβαν την πόλη της Ρόδου και την 17η Μαΐου κατελήφθη ολόκληρη η Ρόδος και ακολούθησαν όλα τα Δωδεκάνησα.
Ο Ιταλός στρατηγός Ameglio υπήρξε ο πρώτος Ιταλός διοικητής της Δωδεκανήσου. Στις 16-18 Ιουνίου 1912, οι πληρεξούσιοι από όλα τα νησιά ήρθαν κρυφά στην Πάτμο και μέσα στο Ιερό Σπήλαιο (εκεί όπου ο Άγιος Ιωάννης έγραψε την Αποκάλυψη), συνέγραψαν και υπέγραψαν ψήφισμα, σύμφωνα με το οποίο δημιουργούνταν η «Αυτόνομη Πολιτεία του Αιγαίου». Οι Ιταλοί δεν το δέχθηκαν και έτσι άρχισαν και οι πρώτες συλλήψεις. Την περίοδο αυτή εγκαινιάζεται και ο δωδεκανησιακός αγώνας που στοίχησε πόνο, κόπο και αίμα, αλλά και επέδειξε ηρωισμό και συνεχίστηκε μέχρι το αίσιο τέλος που ήταν η ένωση των νησιών με την Ελλάδα.
Στις 18 Οκτωβρίου 1912 υπεγράφη στο Quchy (Λωζάννη) της Ελβετίας, η Συνθήκη Ειρήνης, που έβαζε τέλος στον Ιταλοτουρκικό Πόλεμο. Τα Δωδεκάνησα θα επιστρέφονταν στην Τουρκία, ώσπου να εκκενώσουν οι Τούρκοι τη Λιβύη.
Το Δωδεκανησιακό θέμα θα αποτελέσει σημείο διαπραγματεύσεων στη διάσκεψη του Λονδίνου τον Ιανουάριο 1913, αλλά χωρίς κάποια σαφή αποτελέσματα. Τον Απρίλιο 1915 με τη μυστική Συνθήκη του Λονδίνου, η Ιταλία εγκαταλείπει τους συμμάχους της, Γερμανία και Αυστρία και προσχωρεί στην Αντάντ. Έλαβε γι’ αυτή της την πράξη πλούσια ανταλλάγματα, τη Δαλματία, τη B. Ήπειρο, τα Δωδεκάνησα και την Μικρά Ασία. H Ιταλία θα λάβει υπό την πλήρη και οριστική κατοχή της τα Δωδεκάνησα, που ήδη κατείχε.
Στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Έλληνας πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, στο συνέδριο της ειρήνης των Παρισίων 4/2/1918-21/1/1919, ανέπτυξε τα δικαιώματα της Ελλάδας, βασιζόμενος στην αρχή των εθνοτήτων και πέτυχε την περίφημη συμφωνία Titoni-Βενιζέλου, που υπεγράφη την 29η Ιουλίου 1919. Mε τη συμφωνία αυτή η Ιταλία παραχωρούσε στην Ελλάδα όλα τα κατεχόμενα νησιά πλην της Ρόδου, η οποία θα λάμβανε ευρεία τοπική αυτονομία. Το Δωδεκανησιακό θέμα παρά τις αντιδράσεις τής Ιταλίας έλαβε πλέον χαρακτήρα διεθνούς διασυμμαχικού ενδιαφέροντος και όχι διμερούς θέματος μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. H Ιταλία θεωρώντας ως μη συμφέρουσα τη συμφωνία Titoni-Βενιζέλου παραβιάζει την υπογραφή της και καταγγέλλει τη συμφωνία στις 22 Ιουλίου 1920.
Στις 10 Αυγούστου 1920, υπογράφεται η συνθήκη των Σεβρών μεταξύ των συμμάχων και της Τουρκίας. Νέα συμφωνία υπογράφτηκε μεταξύ της Ελλάδας και της Ιταλίας, που όριζε ότι τα Δωδεκάνησα θα παραδοθούν στην Ελλάδα εκτός και πάλι της Ρόδου, που αυτονομήθηκε αμέσως και θα εξέφραζε μετά την πάροδο 15 χρόνων, με δημοψήφισμα, τη θέληση του πολιτικού μέλλοντός της, όταν και η Αγγλία θα παρέδιδε την Κύπρο στην Ελλάδα. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, υπογράφτηκε η συνθήκη της Λωζάννης. H Τουρκία παραιτήθηκε από κάθε δικαίωμά της στα νησιά, τα οποία παραχωρούνται στην Ιταλία που ήδη τα κατέχει. Η Ελλάδα είναι αδύναμη να αντιδράσει και υπογράφει τη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης του 1923. Έτσι το Δωδεκανησιακό ζήτημα φάνηκε ότι είχε λυθεί οριστικά υπέρ της Ιταλίας, που θα τα κατέχει μέχρι το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι Δωδεκανήσιοι δεν σταμάτησαν ποτέ των αγώνα τους για τα εθνικά τους δίκαια με συνεχείς κινητοποιήσεις στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες, όπου βρίσκονταν Έλληνες μετανάστες και κυρίως στην Αίγυπτο, την Αμερική και την Αυστραλία. Επικεφαλής ήταν ο γιατρός Σκεύος Ζερβός, που μαζί με άλλους πρόσφυγες προσπαθούν να κρατήσουν το Δωδεκανησιακό θέμα ανοικτό. Αλλά και στα ίδια τα Ιταλοκρατούμενα Δωδεκάνησα οργανώνεται αντίσταση, με ψηφίσματα και συλλαλητήρια που καταστέλλονται βίαια. Το Πάσχα του 1919 δολοφονείται διά λογχισμού ο ιερέας Παπαλουκάς και η A. Ζερβού.
Το 1922 στην Ιταλία έρχεται στην εξουσία ο Μουσολίνι με το Φασιστικό κόμμα.
Το 1932 υπογράφηκαν οι ιταλοτουρκικές συμφωνίες για τη διευθέτηση των συνόρων. Από αυτές θα προκύψουν οι αμφισβητήσεις που θέτουν οι Τούρκοι και το ζήτημα των «γκρίζων ζωνών» που έθεσε η Άγκυρα μετά την κρίση των Ιμίων το 1996.
H Ιταλοκρατία στα νησιά διήρκεσε ουσιαστικά 31 χρόνια και τυπικά 36. Μπορεί δε να χωρισθεί σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο στις εξής περιόδους:
Όλη την περίοδο της κατοχής οι νησιώτες αντιστάθηκαν από τις πρώτες μέρες μέχρι τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο και ως το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Κατατάχθηκαν εθελοντικά στον ελληνικό στρατό, αλλά και μετά την τριπλή κατοχή της Ελλάδας ο αγώνας συνεχίσθηκε στις αντιστασιακές οργανώσεις ΕΑΜ. ΕΛΑΣ., ΕΔΕΣ. στην υπόδουλη Ελλάδα και τη Μέση Ανατολή, όπου οι νησιώτες κρυφά και με κίνδυνο της ζωής τους διέφυγαν και κατατάχθηκαν μαζικά στα στρατιωτικά σώματα των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων· αλλά και όσοι έμειναν πίσω συμμετείχαν στις αντιστασιακές ομάδες σε κάθε νησί. Δωδεκανήσιοι έφθασαν μέχρι το Ρίμινι με την ΙΙΙ Ορεινή Ταξιαρχία και συνέβαλαν με το αίμα τους στην απελευθέρωση του ίδιου του δυνάστη τους, της Ιταλίας, από το φασιστικό και ναζιστικό ζυγό.
Παρά τις διαδοχικές ξένες κατοχές ο δωδεκανησιακός λαός διατήρησε την ελληνική γλώσσα, την πίστη του και τα έθιμά του.
Η ιταλική κατοχή ήταν η πιο υστερόβουλη και μεθοδική που γνώρισε ο τόπος. Μετά από τόσα χρόνια όμως, παραμένουν ακόμη διάφοροι μύθοι σχετικά με την ιταλική κατοχή και το εκπολιτιστικό της έργο! Κυρίως για το ρυμοτομικό και οικοδομικό τους έργο, επειδή η μετασεισμική κυρίως ανοικοδόμηση της Κω έγινε γρήγορα και προσεγμένα για τους εξής απλούς λόγους: α) υπήρχε φασιστικό καθεστώς που δεν έδινε λόγο πουθενά, β) παρουσιάστηκε μια χρυσή ευκαιρία να δώσουν στην Κω το δικό τους πολιτιστικό και ιστορικό στίγμα, γ) απαλλοτρίωσαν τα κτήματα των Ελλήνων κυριολεκτικά για ένα κομμάτι ψωμί, δ) τα ημερομίσθια των Ελλήνων εργατών, που έχτισαν τη νέα πόλη, ήταν ψίχουλα.
Δεν χρωστάμε τίποτε στους Ιταλούς, αυτοί μας χρωστάνε πολλά. Όσο για τις επενδύσεις των Ιταλών στα Δωδεκάνησα και για τα κεφάλαια που επένδυσε η Ιταλία στα Δωδεκάνησα, που συχνά αναφέρεται σήμερα από Ιταλούς μελετητές, αυτά δεν είναι τίποτε μπροστά στα οφέλη που είχε. Διότι ο λόγος της κατάληψης των νησιών δεν ήταν η κλασική αποικιακή λεηλασία, τα νησιά άλλωστε ήταν φτωχά· ο σκοπός κατοχής ήταν καθαρά ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ. Τα νησιά ήταν η πόρτα στην Ανατολή. Έπαιζαν το ρόλο αβύθιστων αεροπλανοφόρων και εξισορροπούσαν την αγγλική παρουσία στην Αίγυπτο και τη γαλλική στη Συρία, γεγονός που επέτρεπε στους Ιταλούς να κρατούν ανοικτό το δρόμο μέσω Σουέζ για τις αποικίες τους στην ανατολική Αφρική και να παίρνουν πάντα μέρος ισότιμα στις αποφάσεις για το μέλλον της Μεσογείου, όπου βρίσκονταν τα ζωτικά συμφέροντά τους. Έτσι, εκτός του να θεωρούνται ισοδύναμοι εταίροι στην ανατολική Μεσόγειο, έκαναν τεράστια οικονομία σε στρατιωτικές δυνάμεις, πολλαπλάσια από τις επενδύσεις που έκαναν εδώ.
Στις 22 Οκτωβρίου 1947 με το Ν.Δ. 423/21 επικυρώνεται η υπογραφείσα Συνθήκη Ειρήνης του Παρισιού με συμβολική έναρξη ισχύος την 28η Οκτωβρίου 1947. Στις 9 Ιανουαρίου 1948 δημοσιεύεται στην εφημερίδα της κυβέρνησης ο νόμος 518 «Περί προσαρτήσεως της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα» από τις 28 Οκτωβρίου 1947. Με την Ελλάδα όμως να σπαράσσεται από τον εμφύλιο η εκμετάλλευση του γεγονότος για πολιτικούς σκοπούς ήταν εμφανής. Έτσι αντί να γιορτάζεται η ύψωση της ελληνικής σημαίας στα νησιά στις 31/Μαρτίου/1947, γιορτάζεται η επίσκεψη του Παύλου και της Φρειδερίκης που έγινε η επίσημη τελετή της Ενσωμάτωσης στις 7 Μαρτίου 1948, μεταφέροντας το εμφυλιοπολεμικό κλίμα στα νησιά σε μια εποχή που οι νησιώτες αγνοούσαν τα πολιτικά πάθη που ως τότε κατέτρωγαν την Ελλάδα. Μία ήταν μόνο η επιθυμία τους η Ένωση.
Μετά την Ενσωμάτωση και μέχρι το 1955 τα Δωδεκάνησα υπήρξαν διοικητική περιφέρεια, οπότε και έγιναν πλέον Νομός με πρωτεύουσα τη Ρόδο.
Αιωνία η μνήμη στους παππούδες και στους πατεράδες μας, που πολέμησαν για να είμαστε εμείς σήμερα ελεύθεροι και να γιορτάζουμε τα 68 χρόνια ελευθερίας. Η πορεία της Δωδεκανήσου είναι η καλύτερη απάντηση σε όλους τους σκλαβωμένους, που μάχονται σήμερα για μια πατρίδα, για ελευθερία και δικαιοσύνη.
Κώστας Κογιόπουλος
Κείμενο του Πέτρου Πετρή!
Στην Πλατεία Τιγκακίου, στις 20:00!
Το πρόγραμμα απευθύνεται αποκλειστικά σε εγκυμονούσες του νησιού και αφορά στην παροχή πακέτων βρεφικών ειδών.
Αυξήθηκαν στα 1.000 ευρώ τα ημερήσια όρια μέσω IRIS, με 500 ευρώ για P2P και 500 ευρώ για P2B
.gif)
