Α. Χατζηπαυλής: Με εντατικούς ρυθμούς συνεχίζεται η διάβρωση των παραλιών του νησιού μας.

Σίγουρα όποιος έχει περπατήσει τον τελευταίο καιρό κατά μήκος της παραλιακής οδού από το ξενοδοχείο Κως εώς και το ξενοδοχείο Kos Aktis (παλιό Ξενία), θα έχει παρατηρήσει τη σταδιακή εξαφάνιση της κάποτε γνώριμης παραλίας. Εξαφάνιση η οποία σε αρκετά τμήματα είναι ολοκληρωτική, με πιο εμφανή σημάδια αυτά της κατάρρευσης τμήματος του παράκτιου τοίχου – πεζόδρομου κοντά στο ξενοδοχείο Kos Aktis.

Φέρνοντας στη μνήμη μας εικόνες του πρόσφατου παρελθόντος, οι περισσότεροι θυμόμαστε την παρουσία επιχειρήσεων ομπρελών σε διάφορα τμήματα της παλιάς αμμώδους παραλίας, πλέον το μόνο που μπορεί να διακρίνει κανείς είναι βράχια, ενώ ''το σκαλάκι'' που βρίσκεται κάτω από το παλιό γήπεδο βρίσκεται πια κυριολεκτικά μέσα στη θάλασσα. Αντίστοιχα παραδείγματα διάβρωσης παρατηρούνται σε πολλές από τις παραλίες του νησιού μας. Ένα ιδιαίτερα χτυπητό παράδειγμα είναι το στρατιωτικό φυλάκιο που βρίσκεται στην αρχή της παραλίας του φάρου στη Λάμπη, το οποίο το έχει ήδη καταπιεί η θάλασσα.

Δείκτης των μέτρων παραλίας που έχουν χαθεί μέσα σε λίγες δεκαετίες.
Ότι έχει απομείνει από την παραλία δίπλα από το ξενοδοχείο Kos Aktis. Οι σκάλες που κάποτε οδηγούσαν στην παραλία πλέον καταλήγουν στη θάλασσα (αριστερά), ενώ τμήμα του παράκτιου τοίχου έχει καταρρεύσει (δεξιά).

Για τη σταδιακή εξαφάνιση της παραλίας και την κατάρρευση τμήματος του πεζόδρομου οφείλονται κυρίως 2 παράγοντες:
1) Η απουσία επιχειρήσεων ενοικίασης ομπρελών τα τελευταία χρόνια, που είχε ως αποτέλεσμα τη διακοπή των εργασιών απόθεσης άμμου, οι οποίες πραγματοποιούνταν τμηματικά σχεδόν κάθε χρόνο και
2) η αύξηση σε ένταση και συχνότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων που πολλές φορές ακολουθείται με παροδική αύξηση της θαλάσσιας στάθμης (π.χ μετεωρολογικές παλίρροιες - θύελλες) και την οποία οι επιστήμονες αποδίδουν στην κλιματική αλλαγή, έχοντας ως αποτέλεσμα τα κύματα να φτάνουν σε μεγαλύτερο ύψος και να σκάνε πάνω στον τοίχο – πεζόδρομο.

Στην περίπτωση αυτή τα κύματα ''χτυπάνε'' στη βάση, δηλαδή στο πόδι του τοίχου, με αποτέλεσμα σιγά σιγά να τον σκάβουν και με τον καιρό ο τοίχος εσωτερικά να γίνεται κούφιος και να καταρρέει. Πρόκειται για ένα φαινόμενο το οποίο είναι ιδιαίτερα γνωστό στους παράκτιους μηχανικούς οι οποίοι το ονομάζουν ως ''υποσκαφή πόδα''. Για να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο, οι μηχανικοί τοποθετούν στη βάση του τοίχου κάποιο «πιο χοντρό» από την άμμο υλικό, όπως το χαλίκι, το οποίο απορροφάει την ενέργεια/δύναμη των κυμάτων, εμποδίζοντας έτσι τη μεταφορά υλικού προς τη θάλασσα. Παρόμοια προβλήματα κατάρρευσης παράκτιων τοίχων αλλά και δρόμων, παρατηρούνται και σε άλλες περιοχές του νησιού, όπως στην Κέφαλο, στην Καρδάμενα και στο Τιγκάκι.

Μιας και η οικονομία του νησιού μας βασίζεται κυρίως στον τουρισμό παραλίας, καταλαβαίνει κανείς την αναγκαιότητα της όσο το δυνατόν καλύτερης προστασίας των παραλιών μας από την παράκτια διάβρωση. Προστασία η οποία μπορεί να επιτευχθεί με σωστό και ολοκληρωμένο σχεδιασμό, βασισμένο σε δεδομένα που για την ώρα παραμένουν ελάχιστα εώς ανύπαρκτα.

Στην περίπτωση του Ξενία, προτεινόμενη τακτική θα μπορούσε να είναι η ενίσχυση του παράκτιου τοίχου με χαλίκι στη βάση του, σε συνδυασμό με πλήρωση της ακτής με άμμο όπως συνέβαινε τα παλαιότερα χρόνια. Άμμος η οποία θα μπορούσε να μεταφερθεί ακόμη και από τη θάλασσα της περιοχής, παίρνοντάς την από τα βαθιά με κατάλληλα πλοία και εναπόθεσή της στο χερσαίο τμήμα με σκοπό την επέκταση του πλάτους της παραλίας χωρίς ιδιαίτερα μεγάλο επιχειρησιακό κόστος, ειδικότερα αν αναλογιστούμε τα άμεσα και έμμεσα οφέλη μιας τέτοιας δράσης.

Σε κάθε περίπτωση η διάβρωση των παραλιών μας, είναι ένα θέμα το οποίο δε θα πρέπει να προσπερνάμε ως συνήθως περιμένοντας το πρόβλημα να χτυπήσει την πόρτα μας και να γίνει καταστρεπτικό ώστε να μπούμε στη διαδικασία εξεύρεσης λύσεων.

Αντώνης Χατζηπαυλής - Υποψήφιος Διδάκτορας Πανεπιστημίου Αιγαίου,
Ομάδα Παράκτιας Μορφοδυναμικής - Διαχείρισης και Θαλάσσιας Γεωλογίας
Υπότροφος Ιδρύματος Φανουράκη

Πηγή