ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΛΑΓΟΥΔΙΟΥ
Σεβασμιώτατε,
Σεβαστοὶ Πατέρες,
Ἀρχὲς τοῦ τόπου
ἀγαπητοὶ προσκυνητὲς
Σήμερα 18 Αὐγούστου 2013 μὲ τὴν εὐκαιρία τοῦ ἑορτασμοῦ τῶν 100 ἐτῶν ἀπὸ τὴ θεμελίωση τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τῆς Παναγίας τοῦ Λαγουδιοῦ, σκεφθήκαμε νὰ παραθέσουμε ἕνα σύντομο ἱστορικό τοῦ ναοῦ, ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸν ὑπὸ ἔκδοση τόμο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κώου καὶ Νισύρου μὲ τίτλο «Ἱστορία Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κώου καὶ Νισύρου.
Ἡ Παναγία τοῦ Λαγουδιοῦ συναντᾶται στοὺς κώδικες τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως ὡς «Παναγία Λαγουδιανῆ» καὶ κατὰ τὸ 1860 φέρεται νὰ εἶναι ἀφιερωμένη στὸ Γενέσιο τῆς Θεοτόκου καὶ νὰ ἑορτάζει στὶς 8 Σεπτεμβρίου.
Στὶς ἀρχὲς τοῦ 20ου αἰῶνα συναντᾶται καὶ ὡς ναὸς τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς καὶ πανηγυρίζει τὴν Παρασκευὴ τῆς Διακαινησίμου.
Ὁ Μητροπολίτης Κώου Ἐμμανουὴλ ἐκτιμᾶ ὅτι δύο θὰ ἦταν οἱ λόγοι ποὺ ὁδήγησαν σὲ αὐτὴ τὴ μεταβολή, ἡ ὁποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα, καθὼς ἀκόμη ὁ ναὸς πανηγυρίζει δύο φορὲς τὸ χρόνο:
Ὁ πρῶτος συνδέεται μὲ τὴ σύμπτωση τοῦ ἑορτασμοῦ τῆς Παναγίας στὴν Καρδάμαινα (8 Σεπτεμβρίου), ἡ ὁποία προσήλκυε πλήθη προσκυνητῶν καὶ ὁ δεύτερος μὲ τὶς γεωργικὲς ἀσχολίες (τρύγος) ποὺ εἶχαν κατὰ τὴν 8η Σεπτεμβρίου οἱ ἀγρότες ἐνορίτες τῆς περιοχῆς.
Ὁ σημερινὸς ναὸς πέρασε ἀπὸ διάφορες οἰκοδομικὲς φάσεις.
Ἀρχικὰ ἐκτιμοῦμε ὅτι πρέπει νὰ ὑπῆρξε ἕνας ναὸς σαφῶς μικρότερος τοῦ σημερινοῦ, ὁ ὁποῖος ἦταν ἀφιερωμένος στὸ Γενέσιο τῆς Θεοτόκου, καθὼς οἱ κώδικες τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως μᾶς πληροφοροῦν ὅτι «ὁ Μανώλης Σεβαστοῦ Λαμπρόγλου ἀφιέρωσε τὸ 1886 ἕνα ἀμπέλιον», ἐνῶ, τὸ 1909 ὁ ναὸς τοῦ Λαγουδιοῦ, βοήθησε στὴν οἰκοδόμηση τοῦ ναοῦ τῆς Εὐαγγελίστριας.
Ὁ παλαιὸς ναὸς βρισκόταν στὴν ἴδια θέση μὲ τὸ σημερινὸ καί, μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου, πρέπει νὰ ὑπέστη σοβαρὲς ζημιές, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ εἶναι ἀδύνατη ἡ ἐπιδιόρθωσή του.
Ἔτσι, στὶς 14 Αὐγούστου 1913 θεμελιώθηκε ὁ σημερινὸς ναὸς, ὁ ὁποῖος στὸ ἐσωτερικό του διετήρησε τὸ Ἱερὸ Βῆμα καὶ τὴν Ἁγία Τράπεζα.
Γιὰ ἀρκετὰ χρόνια, ἡ θεία Λειτουργία ἐτελεῖτο στὸν παλαιὸ ναό, ἀφοῦ ὁ νέος ἄργησε νὰ ἀποπερατωθεῖ παρὰ τὶς ἀξιοσημείωτες καὶ διαρκεῖς προσπάθειες τῶν φτωχῶν ἐνοριτῶν τῆς περιοχῆς, οἱ ὁποῖοι ἦταν κατὰ πλειοψηφία γεωργοὶ καὶ κτηνοτρόφοι καὶ προσέφεραν τὰ πενιχρά τους ἔσοδα ἀπὸ τὴν πώληση γεωργικῶν προϊόντων.
Στὸ σημεῖο αὐτὸ δὲν πρέπει νὰ παραλείψουμε νὰ ἀναφέρουμε τὴ σημαντικὴ βοήθεια τῶν Ἀσφενδιανῶν τῆς Ἀμερικῆς, καθὼς καὶ τῶν ἄλλων ἐνοριῶν τῆς Κῶ καὶ ἰδίως τοῦ Ἀσφενδιοῦ.
Ἡ ἀποπεράτωση τοῦ ναοῦ ἔγινε τὸ 1923, ἀφοῦ εἶχε κατασκευαστεῖ ἡ στέγη καὶ ὁ κεντρικὸς τροῦλλος. Τότε γκρέμισαν τὸ παλαιὸ Ἱερὸ Βῆμα καὶ τὴν παλαιὰ Ἁγία Τράπεζα καὶ ἄρχισε νὰ λειτουργεῖ ὁ σημερινὸς ναός, ὅπως σημειώνει στὴν ἔκθεσή του ὁ ἐφημέριος τοῦ ναοῦ π. Στέφανος Αὐγούλης.
Τὸ 1924 ταμίας καὶ ἐπίτροπος ἦταν ὁ Σταμάτιος Χατζηγεωργαλλῆς, ἐνῶ ἐφημέριος ἦταν ὁ παπα-Γιάννης Χατζηγιάννης. Ὅταν τὸ 1938 ἀπεβίωσε ὁ παπα-Γιάννης ἡ ἐνορία ἔμεινε χωρὶς ἱερέα ἀφοῦ οἱ Ἰταλοὶ κατακτητές, λόγῳ τῶν προβλημάτων ποὺ εἶχαν προκύψει ἀπὸ τὴν προσπάθειά τους νὰ ἐπιβάλουν αὐθαίρετα τὸ αὐτοκέφαλο τῶν Ἐκκλησιῶν τῆς Δωδεκανήσου, εἶχαν ἀπαγορεύσει τὴ χειροτονία νέων ἱερέων. Ἔτσι τὸ κενὸ ἀναπλήρωνε, περιστασιακά, ὁ ἱερέας τοῦ ἁγίου Δημητρίου Χαϊχουτῶν παπα-Μιχάλης Παπάζογλου μέχρι τὸ 1944 ποὺ χειροτονήθηκε ἀπὸ τὸ Μητροπολίτη Λέρου, Καλύμνου καὶ Ἀστυπαλαίας Ἀπόστολο ὁ ἱερέας Στέφανος Αὐγούλης, ὁ ὁποῖος παρέμεινε ἐφημέριος τοῦ ναοῦ μέχρι τὸ 1968.
Σήμερα ὁ ἱερὸς ναὸς τοῦ Γενεσίου τῆς Παναγίας τοῦ Λαγουδίου, ὁ ὁποῖος βρίσκεται σὲ θαυμάσια κατάσταση χάρη στὶς προσφορὲς ἐνοριτῶν καὶ ἀποδήμων Ἀσφενδιανῶν καὶ τὴ φροντίδα τοῦ ἀπὸ τὸ 1978 ἐφημερίου π. Κυριάκου Παρασκευαδάκη, μὲ τὴν παρουσία τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κώου καὶ Νισύρου κ. Ναθαναὴλ ἑορτάζει τὰ ἑκατὸ χρόνια ἀπὸ τὴ θεμελίωσή του προσβλέποντας καὶ σὲ ἄλλες παρόμοιες ἐπετείους στὸ μέλλον. Εὐλπιστοῦμε ὅτι αὐτὸ θὰ γίνει πραγματικότητα μὲ τὴ χάρη τῆς Παναγίας ποὺ μᾶς σκέπει καὶ τὶς εὐχὲς καὶ εὐλογίες τοῦ Σεβασμιωτάτου.
Κλείνοντας θεωροῦμε ἐπιβεβλημένο νὰ μνημονεύσουμε ὅσους μὲ τὴν προσφορά τους κατάφεραν νὰ δημιουργήσουν, νὰ εὐπρεπίσουν καὶ νὰ συντηρήσουν μέχρι αὐτὴ τὴν χαρμόσυνη ἡμέρα τὸν ἱστορικὸ ναὸ τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου Λαγουδίου, ὁ ὁποῖος βρίσκεται σὲ μία ἀπὸ τὶς ὀμορφότερες περιοχὲς τῆς Κῶ:
Ἂς ξεκινήσουμε ἀπὸ τοὺς ἐφημερίους τοῦ ναοῦ:
1) παπα-Κωνσταντῖνος Λαγουδίου (19ος αἰώνας)
2) Ἰωάννης (παπα-Γιάννης Χατζηγιάννης) Χαρτοφύλης ἀπὸ τὸ 1923 μέχρι τὸ 1938
3) Στέφανος Αὐγούλης ἀπὸ τὸ 1944 μέχρι τὸ 1968
4) Σταμάτιος Τογροῦ ἀπὸ τὸ 1969 μέχρι τὸ 1977
5) Κυριάκος Παρασκευαδάκης ἀπὸ τὸ 1978 μέχρι σήμερα.
Στὴ συνέχεια ἂς δοῦμε τοὺς ἱεροψάλτες, οἱ ὁποῖοι κόσμησαν καὶ κοσμοῦν τὰ ἀναλόγια τοῦ ἱεροῦ ναοῦ:
Παπακωνσταντίνου Χρυσόστομος
Χατζηβασίλης Ἀντώνιος (35 χρόνια)
Μαντοῦκος Δημήτριος
Διακαναστάσης Θρασύβουλος
Κριτικάκης Ἀναστάσιος
Δανελλάκης Μιχαήλ.
Ἐπίτροποι τοῦ ναοῦ ἀνέλαβαν οἱ
Τράκας Κωνσταντῖνος (23 χρόνια)
Χατζηγεωργαλλῆς Σταμάτιος
Διακαναστάσης Σταμάτιος
Καμπούρογλου Σεβαστὸς
Ζαρράφτης Παναγιώτης
Τουλαντᾶς Στέργος
Παστρικός Νικόλαος
Χατζηστέργος Μιχαὴλ
Χατζηθωμᾶς Σταμάτιος
Χατζηθωμᾶς Κωνσταντῖνος
Κεφαλιανὸς Σταμάτιος
Κοσσαρὴς Λεωνίδας
Λαμπρόγλου Ἀντώνιος
Γεραντώνης Ἠλίας
Πίτσης Νικόλαος
Κουζούκας Σεβαστιανός.
Τὴν εὐταξία τοῦ ἱεροῦ ναοῦ φρόντισαν καὶ φροντίζουν ὡς νεωκόροι οἱ
Κοντέση Σουλτάνα
Πίττας Σταμάτιος
Χατζηκαλύμνιος Νικόλαος
Μπάρκα Καλλιόπη
Ἡ ἁγιογράφηση τοῦ ναοῦ ἔγινε ἀνάμεσα στὰ ἔτη 1985 καὶ 1997 ἀπὸ τοὺς ἀγιογράφους Νικόλαο Βλαχογιάννη καὶ Γεώργιο Κατιμερτζόγλου μὲ πρωτοβουλία καὶ σημαντικὴ εἰσφορὰ τοῦ Γαβριὴλ Σκαλέρη, τοῦ Μιχαὴλ Παλαπάνη καὶ τῶν ἐνοριτῶν τῆς περιοχῆς.
Ἡ σημερινὴ ἐπιτροπὴ τοῦ ναοῦ ἀποτελεῖται ἀπὸ τοὺς
Γεώργιο Κατσοῦρο
Μιχαὴλ Λαμπρόγλου
Χαράλαμπο Χατζηβασίλη
Εὐάγγελο Ζαρράφτη
Ἠλία Φλάσκο
Κωνσταντῖνο Λαμπρόγλου
ἐνῶ ἡ ἐνοριακὴ ἀδελφότητα ἀπὸ τὶς κυρίες
Ἀντωνία Χατζῆ
Μαρία Πίτση
Φωτεινὴ Τσαγκάρη
Χρυσῆ Κίννα
Δήμητρα Χατζηβελούδου καὶ
Στεργία Λαμπρόγλου
Κείμενο: Ἀνδρέας Χατζημιχαὴλ - Ἀθανάσιος Μουστάκης
Φωτογραφίες: Ἀνδρέας Χατζημιχαὴλ - Γιάννης Κιάρης