Τα επικίνδυνα φίδια της Κω.ΦΩΤΟ

Ίσως είναι το σχήμα του, ίσως η κίνηση του, ίσως το δηλητήριο σε μερικά από αυτά που έκαναν το φίδι ένα ζωντανό σύμβολο με ξεχωριστή θέση στους μύθους, τις παραδόσεις αλλά και στη καθημερινή ζωή όλων σχεδόν των λαών.

Τα φίδια ανήκουν στη ευρύτερη κατηγορία των ερπετών, μαζί με τις σαύρες, τις χελώνες και τους κροκόδειλους. Δεν έχουν ακουστικούς πόρους, δηλαδή δεν ακούν, αισθάνονται όμως τις δονήσεις, επίσης δεν βλέπουν εικόνες όπως οι άνθρωποι, αντιλαμβάνονται μόνο την υπέρυθρη ακτινοβολία δηλαδή «βλέπουν θερμοκρασίες» που είναι διαφορετικές για κάθε οργανισμό.

Στην Ελλάδα υπάρχουν 21 είδη φιδιών, γεγονός που καθιστά τη χώρα μας την πλουσιότερη σε ποικιλία διαφορετικών ειδών στην Ευρώπη, ενώ στη Κω έχουν καταγραφεί δέκα διαφορετικά . Η παρουσία τους είναι μεγάλη, σε συνάρτηση με την επιφάνεια του νησιού.

Από αυτά τρία φέρουν δηλητήριο. Τα δυο ανήκουν στην οικογένεια των Οχιών και είναι σωληνόγλυφα, δηλαδή τα δόντια που διοχετεύουν το δηλητήριο είναι κινητά και βρίσκονται στο μπροστινό μέρος της άνω σιαγόνας. Το τρίτο λέγεται Σαπίτης και είναι οπισθόγλυφο δηλ τα δόντια που διοχετεύουν το δηλητήριο , βρίσκονται στο πίσω μέρος της άνω σιαγόνας και είναι μικρά και σταθερά.

Ο Σαπίτης ξεχωρίζει εύκολα από το κεφάλι του , όπου υπάρχουν προεξοχές επάνω από τα μάτια και οι οποίες του προσδίδουν όψη με άγριο βλέμμα. Άλλα χαρακτηριστικά του είναι τα μεγάλα μάτια και το τριγωνικό κεφάλι. Επιθετικό, ευκίνητο Το μέγιστο μήκος σε ενήλικο Σαπίτη μπορεί να φτάσει και τα 240 εκατοστά και βάρος 3 κιλά.. Τα συνήθη χρώματα στον ενήλικο σαπίτη είναι γκρι-καφέ, κοκκινωπό καφέ, ή καφέ-μαύρο.

'Όταν ο σαπίτης νοιώσει ότι απειλείται ,συρίζει δυνατά για πολύ ώρα. Επιπρόσθετα μπορεί να φουσκώσει το μπροστινό μέρος του σώματος και στην περιοχή του λαιμού του, για να δείξει ακόμα μεγαλύτερο.

Τα δόντια που βγάζουν το δηλητήριο είναι μικρά, δεν είναι κινητά, βρίσκονται τοποθετημένα στο πίσω μέρος της επάνω σιαγόνας και το φίδι θα πρέπει να μασουλάει για αρκετή ώρα το δαγκωμένο άκρο, για να μπορέσει να εγχύσει ικανή ποσότητα δηλητηρίου γεγονός που είναι πάρα δύσκολο. Το είδος αυτό συναντάται στην Κω, Ρόδο και την Κάλυμνο.

Η οθωμανικη οχιά είναι μεγαλύτερη από την κοινή οχιά με μέγεθος στα 90 με 100 εκατοστά. Υπάρχουν σχέδια στο σώμα σε σχήμα ρόμβου συνεχόμενο σχηματισμό χρώματος καφετί, μαυροκαφέ. Στις θερμές περιοχές, δραστηριοποιείται περισσότερο το σούρουπο και την αυγή, ενώ κατά τις περιόδους με αυξημένη θερμοκρασία, στο μέσο δηλαδή του καλοκαιριού ,δραστηριοποιείται μόνο κατά τη διάρκεια της νύχτας. Είναι ικανές να σκαρφαλώσουν σε θάμνους και μικρά δέντρα και μπορούν να λιάζονται πάνω σε χαμηλά κλαδιά.

Οι οχιές είναι τα μοναδικά φίδια που θα μπορούσαν να γίνουν επικίνδυνα για τον άνθρωπο, μια που φέρουν δηλητήριο. Όμως δε δαγκώνουν, παρά μόνο αν απειληθεί ή ενοχληθεί. Κατά το μεγαλύτερο ποσοστό των πιθανοτήτων, θα δαγκώσουν «στεγνά», δηλαδή χωρίς έγχυση δηλητηρίου, ως προειδοποίηση και μόνο. Η Οθωμανική οχιά είναι σπάνια στην υπόλοιπη Ελλάδα, περιλαμβάνεται στην κόκκινη λίστα απειλούμενων με εξαφάνιση ειδών .

Ένα άλλο δηλητηριώδες φίδι είναι η οχιά αμμοδύτης πείρε το όνομα της γιατί συχνάζει σε αμμουδερά και ζεστά μέρη, ακόμα και σε ήσυχες παραλίες του νησιού μας. Τα ενήλικα συνήθως έχουν κάτω από 80 εκατοστά μήκος .Το τριγωνικό τους κεφάλι καταλήγει σε ανασηκωμένο ρύγχος σαν μικρό κέρατο σε αμβλεία γωνία 145°.

Οι οχιές παρουσιάζουν φυλετικό διμορφισμό. Αυτό σημαίνει πως υπάρχουν εξωτερικά χαρακτηριστικά που καταδεικνύουν τη διαφορά στο αρσενικό από το θηλυκό. Έτσι, οι αρσενικές οχιές έχουν γκριζωπό χρώμα ενώ οι θηλυκές καφετί.. Είναι αργό και νωθρό φίδι που όταν ενοχλείται μπορεί να φυσάει ηχηρά. Είναι το τρίτο δηλητηριώδες φίδι.

Πολλοί είναι οι μύθοι που ακούγονται γύρω από την επικινδυνότητα των δηλητηριωδών φιδιών και πως ένα δάγκωμα μπορεί να σκοτώσει άνθρωπο μέσα σε λίγα λεπτά. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει στην περίπτωση των ντόπιων φιδιών.

Η επικινδυνότητα ενός κανονικού δαγκώματος εξαρτάται από τη ποσότητα του δηλητηρίου και από το είδος και το μέγεθος του φιδιού αλλά και το βάρος και η ηλικία του θύματος είναι εξίσου σημαντικοί παράγοντες όπως αν είναι αλλεργικός η όχι

Το άτομο που δέχθηκε το δάγκωμα κινδυνεύει σοβαρά, μόνο στην περίπτωση που δεν διακομιστεί σε κάποιο νοσοκομείο για τις πρώτες βοήθειες εντός των επομένων ωρών, αλλά αντί αυτού χρησιμοποιήσει «γιατροσόφια» και μη έγκυρες και εμπεριστατωμένες τεχνικές θεραπείας. Πάντως τα τελευταία τουλάχιστον είκοσι πέντε χρόνια κανένας δεν έχει πεθάνει από δάγκωμα φιδιού στη Κω.

ΞΕΝΟΦΩΝ ΦΑΝΟΥΡΙΟΥ

ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΟΣ -ΓΕΩΛΟΓΟΣ

για Το Βήμα της Κω