Κατατέθηκε και συζητείται στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου με τίτλο «Βελτίωση της μεταναστευτικής νομοθεσίας, τροποποίηση διατάξεων των νόμων 4636/2019 (A’ 169), 4375/2016 (A’ 51), 4251/2014 (Α’ 80) και άλλες διατάξεις».
Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου που περιέχει 61 άρθρα, επιδιώκεται η βελτίωση του θεσμικού πλαισίου παροχής διεθνούς προστασίας, η επιτάχυνση των διαδικασιών απονομής ασύλου, ενώ η τροποποίηση σειράς υφιστάμενων διατάξεων και ταυτόχρονα η εισαγωγή νέων αποσκοπεί στην εύρυθμη λειτουργία του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και των υπηρεσιών του.
Σε σχέση με τις αλλαγές που αφορούν στη νομοθεσία για την παροχή διεθνούς προστασίας, με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις η υλοποίηση της καταγραφής των αιτούντων άσυλο θα γίνεται σε ένα στάδιο ενώ προβλέπεται -εναλλακτικά- η δυνατότητα ηλεκτρονικής επίδοσης της απόφασης στον αιτούντα είτε μέσω εφαρμογής (application) σε κινητό τηλέφωνο είτε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email). Επίσης, αλλάζει μορφή το δελτίο αιτούντος άσυλο, καθώς το σημερινό τρίπτυχο έγγραφο θα αντικατασταθεί από ηλεκτρονική κάρτα.
Επίσης, δίνεται η δυνατότητα σύστασης «Μητρώου Εισηγητών – βοηθών χειριστών Ασύλου» από νομικούς, οι οποίοι θα επιτελούν χρέη βοηθών εισηγητών στο έργο των χειριστών των αιτημάτων ασύλου. Προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η σύντμηση όλων των χρονικών προθεσμιών, εντός των οποίων πρέπει να εκδίδεται η απόφαση επί των προσφυγών των αιτούντων άσυλο που έλαβαν απορριπτική απόφαση σε πρώτο βαθμό και επιπλέον βελτιώνεται η λειτουργία των ανεξάρτητων Αρχών Προσφυγών. Επισημαίνεται ότι με το σχέδιο νόμου εισάγεται η ψηφιοποίηση των διαδικασιών του ασύλου με την εισαγωγή και αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών.
Προβλέπεται η δημιουργία των “Κλειστών Ελεγχόμενων Δομών Νήσων” και εισάγονται οι νομικές προϋποθέσεις για το πλαίσιο λειτουργίας τους. Πρόκειται για τα πολυλειτουργικά κλειστά κέντρα που η Κυβέρνηση έχει προτείνει να δημιουργηθούν στα πέντε νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, τα οποία θα αντικαταστήσουν όλες τις σημερινές ανοιχτές δομές (ΚΥΤ, ξενοδοχεία, δωμάτια) και θα παρέχουν τη δυνατότητα συγκέντρωσης των επί μέρους δομών που αφορούν την υποδοχή, την ταυτοποίηση και την κράτηση αιτούντων άσυλο. Παράλληλα, προβλέπονται και ειδικοί χώροι φιλοξενίας για τις ευάλωτες ομάδες. Η είσοδος και η έξοδος από αυτές τις δομές θα γίνεται με την χρήση της ηλεκτρονικής κάρτας και βάσει ωραρίου που θα καθορίζεται από τον Διοικητή του κάθε ΚΕΔΝ.
Για την προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων, ορίζεται ως Αρμόδια Εθνική Αρχή η Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων και προσδιορίζονται οι αρμοδιότητες της. Επιπρόσθετα, προβλέπεται η δυνατότητα αμφισβήτησης της ανηλικότητας από περισσότερα διοικητικά όργανα της Υπηρεσίας Ασύλου και της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης, πέραν από τον Διοικητή του Κέντρου Φιλοξενίας, ώστε να διασφαλίζεται ότι η ειδική προστασία καταλαμβάνει τους πραγματικά δικαιούχους.
Το σχέδιο νόμου περιλαμβάνει συγκεκριμένες ρυθμίσεις, με τις οποίες δίνεται προτεραιότητα στην εξέταση των αιτήσεων των διαμενόντων στα ΚΥΤ των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, με στόχο την παράλληλη επιτάχυνση όλων των διαδικασιών αποσυμφόρησης των 5 νησιών (Λέσβος, Χίος, Σάμος, Κως Λέρος) τα οποία σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος της μεταναστευτικής κρίσης.
Για πρώτη φορά με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου καθορίζονται οι ελάχιστες προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν οι ΜΚΟ για να μπορούν να δραστηριοποιούνται στα ζητήματα της μεταναστευτικής πολιτικής.
Επίσης, εισάγεται σειρά διατάξεων με σκοπό την εύρυθμη λειτουργία του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και των υπηρεσιών του, ενώ επικαιροποιείται και το νομοθετικό πλαίσιο για τις προϋποθέσεις έκδοσης golden visa.
Για τη θεσμική ενίσχυση της διαφάνειας, υποχρεώνονται οι Προϊστάμενοι των Διευθύνσεων Μεταναστευτικής Πολιτικής, των Διευθύνσεων Αλλοδαπών και Μετανάστευσης και των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, καθώς και οι Αναπληρωτές τους, να υποβάλλουν δήλωση περιουσιακής κατάστασης.
