ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ
Χτισμένη σ΄έναν ψηλό βράχο στο Κάστρο του Μανδρακίου στη Νίσυρο, βρίσκεται η Μονή της Παναγίας της Σπηλιανής, ένα από τα πιο γνωστά μοναστήρια των νησιών του Αιγαίου. Το μοναστήρι που γιορτάζει στις 15 Αυγούστου (της Κοιμήσεως της Θεοτόκου) είναι ορατό ακόμη και όταν είσαι στο βαπόρι γιατί η θέση του είναι πανοραμική.Λέγεται «Σπηλιανή» γιατί η εκκλησία του μοναστηριού βρίσκεται μέσα στη σπηλιά του λόφου. Μέσα στην εκκλησία βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας.Κάθε 15 Αυγούστου που γιορτάζει, στη Νίσυρο γίνεται το μεγαλύτερο πανηγύρι του χρόνου με φαγητό, βιολιά, τραγούδι και χορό, καθώς η διοργάνωση πανηγυριού από την Ιερά Μόνη Παναγίας της Σπηλιανής προσελκύει πλήθος κόσμου από όλα τα Δωδεκάνησα, μιας και είναι η σημαντικότερη εκδήλωση που πραγματοποιείται στο νησί το καλοκαίρι.
Η ιστορία της εικόνας της Παναγιάς
Σύμφωνα με την παράδοση, το 1400 μ. Χ. ένας γεωργός ανακάλυψε μια μικρή εικόνα της Παναγίας, την οποία και μετέφερε στο ναό της Παναγίας της Ποταμίτισσας. Λίγες μέρες αργότερα όμως η εικόνα εξαφανίστηκε για να βρεθεί στη συνέχεια σε μια σπηλιά στην κορυφή ενός μεγάλου βράχου. Οι κάτοικοι την επέστρεψαν στο ναό αλλά το περιστατικό επαναλήφθηκε. Για το λόγο αυτό αποφασίστηκε να χτιστεί στη σπηλιά μια εκκλησία όπως και έγινε λίγα χρόνια αργότερα.Ήδη από τα πρώτα χρόνια ίδρυσής της, η Μονή της Παναγίας Σπηλιανής ήταν γνωστή. Επί τουρκοκρατίας εξέδωσε χάρτινα νομίσματα με ελληνικά γράμματα για τις συναλλαγές των κατοίκων ενώ τον Μάρτιο του 1823 μ.Χ. συμμετείχε στη Γενική Συνέλευση της Επαναστατημένης Ελλάδας. Ανεβαίνοντας ο επισκέπτης 270 σκαλοπάτια φτάνει στην ιερή σπηλιά και αντικρίζει το αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1725 μ.Χ. Επάνω σε αυτό εδράζονται οι εικόνες του Ιησού, της Θεοτόκου με το Βρέφος, της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και του Αγίου Χαραλάμπου. Η εικόνα της Παναγίας, επενδυμένη από ασήμι, είναι αμφιπρόσωπη: στο πίσω μέρος εικονίζεται ο Άγιος Νικόλαος ενώ στο άλλο η Παναγία με το Βρέφος, φιλοτεχνημένη με την τεχνοτροπία της ρώσικης σχολής. Λέγεται ότι στο αριστερό χέρι της Παναγίας βρίσκεται η μικρή εικόνα που είχε ανακαλυφθεί τον 13ο αιώνα μ.Χ. Η εικόνα είναι θαυματουργή, γι αυτό και τον 15 Αύγουστο πλήθος προσκυνητών επισκέπτεται το νησί.
Οι προετοιμασίες του μεγάλου πανηγυριού.
Το πανηγύρι της μονής είναι ξεχωριστό.
Εννέα μέρες πριν φτάνουν από τα γύρω νησιά γυναίκες οι λεγόμενες «εννιαμερίτισες» όπου μένουν στη μονή.
Καθημερινά κάνουν 300 μετάνοιες και ψάλλουν το μοιρολόι της Παναγίας καθώς και διάφορε αυτοσχέδια «τραγούδια».
Οι γυναίκες αυτές διακονούν τη μονή και παραμονή του πανηγυριού ετοιμάζουν το κόλλυβο της Παναγίας.
Μετά τον εσπερινό σερβίρονται ρεβίθια σε όλους τους προσκυνητές
Την μέρα του πανηγυριού μετά την λειτουργία λιανεύεται η εικόνα της Παναγίας μέχρι την αυλή του Ζωσιμοπούλειου όπου γίνεται και το πανηγύρι και μοιράζεται το κόλλυβο
Το μεσημέρι επιστρέφει η εικόνα πίσω στο μοναστήρι.
