---Γράφτηκαν πολλά για το κλείσιμο της τοπικής Τράπεζας Δωδεκανήσου (Τρ.Δω). Σε όλα σχεδόν τα σχόλια η ευθύνη ρίχνεται στην Τράπεζα Ελλάδος και στις μνημονιακες δεσμεύσεις της χρεοκοπημένης χώρας μας. Αυτό είναι εν μέρει σωστό. Υπάρχουν όμως πρώτα οι εσωτερικές διοικητικές ευθύνες και οι ευρύτερες τοπικές κοινωνικές συν-ευθύνες. Αναγνωρίζουμε ότι η ύπαρξη της προσέφερε θετικές υπηρεσίες στα νησιά μας. Όμως η απώλεια της τοπικής τράπεζας και η οικονομική ζημιά των 21.500 μετόχων της μας αναγκάζει να δούμε κριτικά την όλη υπόθεση.
Α. Η τραπεζική κρίση ξεκίνησε το 2008. Το 2010 η κρίση είχε ωριμάσει και η χώρα μπήκε σε καθεστώς μνημονίου με πολιτικές εσωτερικής υποτίμησης που επηρεάζει όλη την κλίμακα της πιστωτικής πολίτικης. Η Τρ.Δω. περνά την δική της κρίση η οποία περιγράφεται με σαφήνεια στους σ ισολογισμούς της. Το 2011 και 2012 κλείνει με ζημιές (σελ. 122). Τα δάνεια που δεν εξυπηρετούνται αυξάνονται από 19,6% το 2011 στα 26% το 2012 και στα 32% το 2013 (με αναγωγή)! Η σύγκριση όλων των οικονομικών στοιχείων της Τρ.Δω.του 2012 με το 2013 δείχνει την σαφή επιδείνωση και την μεγάλη και συνεχή αυξητική πτωτική τάση όλων των οικονομικών της δεικτών! (ο δείκτης επάρκειας κεφαλαίων περιορίζεται στο 3,51% το 2012 με ελάχιστο αποδεκτό 9%! ο δείκτης διαθέσιμων ρευστών στο 9,9% το 2012 με ελάχιστο αποδεκτό 20%! Διπλασιάζεται η μείωση ενεργητικού από 5,3% το 2011 σε 9,7% το 2012, συρρικνώνονται οι καταθέσεις στα 246 εκ το 2012 από τα 265 το 2011, μειώνεται το συνεταιριστικό κεφάλαιο κατά 8,1% το 2011 και επιβάλλεται απαγόρευση εξαγοράς των μετοχών των μεριδιούχων, μειώνονται τα ίδια κεφαλαία από 38,6εκ. το 2011 στα 9,8 εκ το 2013! Μειώνονται τα έσοδα από 11 εκ. το 2010 στα 8 εκ το 2012 κλπ). Επί πλέον η διοίκηση έχει πάρει σαφή μηνύματα από την Τράπεζα Ελλάδος από το 2011 με το κλείσιμο 4 ιστορικών συνεταιριστικών τραπεζών Λαμίας κλπ. ότι αν δεν βελτιώσει τους οικονομικούς δείκτες της θα κλείσει. Οι αλλαγές που εφαρμόζει (αύξηση πρόβλεψης επισφαλών δανείων, μείωση αμοιβών προσωπικού 11% το 2012 και αγορά προγραμμάτων παρακολούθησης των τραπεζικών δεδομένων) είναι ασήμαντες και αναποτελεσματικές. Δεν έχει σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης και καταφεύγει στην πεπατημένη αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου στην κορύφωση της οικονομικής δυσπραγίας των πολιτών. Προκειμένου να ξεκινήσει η διαδικασία προκήρυξης ενδιαφέροντος για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου εκδίδει το ενημερωτικό δελτίο που επιβάλει ο ευρωπαϊκός κανονισμός ΕΚ 89/2004 για την πληροφόρηση του επενδυτικού κοινού από όπου αντλούμε τα στοιχεία που προαναφέραμε (διάβασε σελ18-23). Στο δελτίο η Τρ.Δω. σκοπιμως μαζί με τους δείκτες που επιβάλλει ο ευρωπαϊκός κανονισμός, ισότιμα προβάλλει και τους δικούς της δείκτες που δεν έχουν καμιά ισχύ πέρα από το να αμβλύνουν τις εντυπώσεις που δημιουργεί η πραγματική της κατάσταση βάσει των ισχυόντων κανονισμών. Το αποτέλεσμα είναι ότι αντί να προτάξει τις πραγματικές κεφαλαιακές ανάγκες της αύξησης του μετοχικού της κεφαλαίου που είναι πάνω από 8 εκ. προτείνει στο δελτίο τα 6 εκ και στις 30-10-13 που έχει ολοκληρωθεί η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου έχει εξασφαλίσει μόλις 5,6 εκ! Η αντιμετώπιση της κρίσης και η πορεία ανακεφαλαιοποίησης της Τρ.Δω. με ευθύνη του ΔΣ δεν κινήθηκε στην τροχιά του αναγκαίου σχεδιασμού και δεν ειπώθηκε η αλήθεια στους μετόχους καλώντας τους να κινητοποιηθούν στην κατεύθυνση της σωτηρίας της τράπεζας τους αλλά ακλούθησε τακτική εφησυχασμού φοβούμενη μήπως η αλήθεια χειροτερεύσει την κατάσταση της.
Β. Από το ίδιο δελτίο των 280 σελίδων, παίρνουμε στοιχεία για τον χαρακτήρα της πιστωτικής πολιτικής της Τρ.Δω. Η τράπεζα μιμήθηκε τις συστημένες τράπεζες. Προσχώρησε στο πνεύμα του εύκολου υπερδανεισμού της δεκαετίας 2000-2010. Η προϊούσα τοπική οικονομική κρίση την οδήγησε στην ανάγκη της χορήγησης υψηλών επιτοκίων καταθέσεων για να εξασφαλίσει κεφάλαια. Μπήκε στο φαύλο κύκλο του υψηλού ρίσκου δανεισμού! Ο υψηλός τοκισμός των χορηγηθέντων δανείων και ο ταυτόχρονος υψηλός τοκισμός των καταθέσεων για την προσέλκυση κεφαλαίων ήταν μηχανισμός χρεοκοπίας! Επιδιώκοντας μέσο περιθώριο κέρδους (επιτόκιο δανειζομένων μείον επιτόκια καταθέσεων) την περίοδο της κρίσης 4,35-4,55 (σ.46) αύξησε τα κόκκινα δάνεια της! Στο καταστατικό της όμως δεσμεύει το Δ.Σ. στη χορήγηση δανείων που πρέπει ‘’να γίνεται με την μεγίστη δυνατή εξασφάλιση για να καλύπτονται τα συμφέροντα και η περιουσία των μετόχων’’! Εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι οι εξασφαλίσεις δανείων της Τρ. Δω. ήταν όπως των συστημικών τραπεζών! Ακολουθεί η καταστατική δέσμευση ότι το ΔΣ ‘’θα υπηρετήσει βελτίωση της τοπικής βιομηχανίας, τουρισμού, βιοτεχνίας, εμπορίου, γεωργίας, κτηνοτροφίας, αλιείας’’. Η δανειακή όμως πολιτική της, είχε κύριο υποκείμενο με 60% το πληττόμενο από την κρίση εμπόριο, και μετά τον στεγαστικό τομέα και τα καταναλωτικά με 12% το καθένα, ενώ αγνόησε τους βασικούς τομείς παραγωγικής ανασυγκρότησης: τον πρωτογενή τομέα με 0,4%, τον βιομηχανικό 0% (σ. 118). Εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι δεν είχε πιστωτική προτεραιότητα για την ανασυγκρότηση και την διεύρυνση της παραγωγικής βάσης της Δωδεκανήσου! Διεύρυνε την τραπεζική εξυπηρέτηση σε όλα τα νησιά της Δωδεκανήσου κι αυτό είχε μεγάλη κοινωνική αναγνώριση αλλά η συνολική της παρουσία δεν δημιούργησε την αίγλη του μηχανισμού αντοχής της συνεταιριστικής διαχείρισης σε περίοδο χρεοκοπίας των κεφαλαιοκρατικών τραπεζών. Αντί η Τρ.Δω. να έχει χαρακτήρα μηχανισμού αλλαγής και εισαγωγής νεωτερισμών στην τραπεζική πίστη ή όπως αλλιώς το λέει στο καταστατικό της: ‘’ είναι συμμέτοχος σε αναπτυξιακές και επενδυτικές εταιρείες για την αναβάθμιση της Δωδεκανησιακής οικονομίας’’, η Τρ. Δω. , ο τοπικός συνεταιρισμός χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, έγινε μέρος του οικονομικού προβλήματος της Δωδεκανήσου! παρασέρνοντας στην καταστροφή τα αρχικά κεφάλαια ίδρυσης της και συμπαρασύροντας στην ανυποληψία την ιδέα του συνεταιρισμού!
Γ. Επειδή στην όλη διαχείριση του τραπεζικού συνεταιριστικού πειράματος 1995-2013 της Τρ.Δω. έλειψε η ιδεολογική ηγεμονία του κοινωνικού της ρόλου, επικράτησε η λογική της εμπορευματοποίησης και της διολίσθησης της στον άκρατο μερκαντιλισμό της εποχής μας, παραβιάστηκαν ακόμη και καταστατικές δεσμεύσεις και η τράπεζα κατέρρευσε! Δευτερεύουσες επισημάνσεις είναι τα στοιχεία της έκθεσης που αφορούν: τον υψηλό δανεισμό από την Τρ. Δω. των μελών του διοικητικού της συμβουλίου (σ. 157-8), τον δανεισμό του κεντρικού στελεχιακού της δυναμικού με ζημιογόνο για την τράπεζα επιτόκιο 3,5%(σ. 160), τις απαράδεκτα υψηλές αμοιβές διευθυντικού της προσωπικού την περίοδο 2011-13 που η τράπεζα πλέον λειτουργούσε με παθητικό (σ. 156)! οπότε και θα έπρεπε να έχουν παραιτηθεί απαιτώντας την κατάλληλη προσαρμογή του συνεταιρισμού της Τρ. Δω. στην ανάγκη διάσωσης και επιβίωσης της.
Δ. Η δραματική οικονομική κατάσταση στα νησιά μας έχει ανάγκη την συνεταιριστική ιδέα και πρακτική. Όπως συμβαίνει συχνά με τα εργαλεία και προϊόντα υψηλού κοινωνικού περιεχομένου, οι άνθρωποι και η ιδεολογία τους που τα χειρίστηκαν, ήταν ανεπαρκείς. Αυτό τα οδήγησε την ευρεία κοινωνική απόρριψη. Δεν φταίνε οι ιδέες και τα διανοητικά εργαλεία! Έχουμε σαν τοπική κοινωνία την ανάγκη της Τράπεζας Δωδεκανήσου! Η πρόταση της θα επανακάμψει! Μόνο που το πείραμα θα επαναληφτεί σε μια νέα περίοδο με νέους όρους και νέες ιεραρχήσεις που θα στηρίζονται στις εμπειρίες των αποτυχιών και τα συμπεράσματα μας. Αυτή την ανάλυση σας καταθέτουμε σήμερα ως ΡΕΚΒΙΕΜ μιας ακόμη αποτυχίας συλλογικών κοινωνικών προσπαθειών!
Ε. Επισυνάπτουμε την έκθεση της 3-10-2013 με διαγραμμισμένα τα κύρια σημεία της.
Επισημαίνουμε την αποδεδειγμένη ανεπάρκεια ελέγχων των ορκωτών εκτιμητών που δεν λένε ΤΙΠΟΤΑ!!! και αν έλειπε η δέσμευση της σύνταξης και δημοσίευσης στο διαδίκτυο που επιβάλλει ο ευρωπαϊκός κανονισμός ΕΚ 89/2004 το κείμενο δεν θα υπήρχε!!!
Για την Σ.Ε. Ν. Μυλωνάς
