Περισσότερους από 13.000 αιτούντες άσυλο φιλοξενεί το Ανατολικό Αιγαίο, φέρνοντας ξανά στα όριά τους νησιά που έχουν δοκιμαστεί σκληρά από τις ροές, όπως η Λέσβος, η Σάμος και η Χίος. Οι 3.573 από αυτούς μπήκαν στη χώρα το εικοσαήμερο από 1 ως 20 Σεπτεμβρίου, δηλαδή κατά μέσο όρο σχεδόν 180 την ημέρα – αύξηση περίπου 150% σε σχέση με το ίδιο διάστημα πέρυσι. Για την απαράδεκτη αυτή κατάσταση, με τις περισσότερες δομές στα νησιά να φιλοξενούν πολλούς παραπάνω από όσους επιτρέπει η χωρητικότητά τους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, υπάρχουν ευθύνες από πολλές πλευρές.
Κατ’ αρχάς υπάρχει έλλειψη σύμπνοιας ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους δημάρχους των νησιών, οι οποίοι από την αρχή έθεταν εμπόδια, πάντα με κεντρικό άξονα την επιθυμία τους για ολιγοήμερη παραμονή των αιτούντων άσυλο στα νησιά τους. Σήμερα η διαφωνία επικεντρώνεται στη δημιουργία προαναχωρησιακών κέντρων τα οποία το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής θεωρεί απολύτως απαραίτητα για την αποσυμφόρηση των νησιών.
Οι «εξαφανισμένοι» μετανάστες
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», υπάρχουν σήμερα 760 «εξαφανισμένοι» μετανάστες τους οποίους η Υπηρεσία Ασύλου δεν μπορεί να εντοπίσει προκειμένου να τους επιδώσει την απορριπτική απόφαση σε β’ βαθμό στο αίτημά τους για άσυλο και, στη συνέχεια, να δρομολογηθεί η επιστροφή τους στην Τουρκία. Οι «εξαφανισμένοι» αυτοί ενδεχομένως βρίσκονται ακόμη στα νησιά αναζητώντας τρόπο να περάσουν παράνομα στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Οι δήμαρχοι, με το βλέμμα στους τοπικούς ψηφοφόρους τους, δηλώνουν αντίθετοι προς τη δημιουργία προαναχωρησιακών κέντρων – όπως ο δήμαρχος Λέσβου Σπύρος Γαληνός ο οποίος έστειλε αυτή την εβδομάδα επιστολή προς τον υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννη Μουζάλα λέγοντας ότι «η δημιουργία νέων δομών δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση βιώσιμη λύση». Ο κ. Γαληνός καταγγέλλει ότι «δεν γίνεται καμία ενέργεια αποσυμφόρησης, είτε επανεισδοχές είτε μεταφορά στην ηπειρωτική Ελλάδα».
Η θέση όμως του υπουργείου, με δεδομένη την αύξηση των ροών, είναι ότι δεν έχει νόημα να παίρνουμε κόσμο από τα νησιά και να τους φέρνουμε στην ηπειρωτική Ελλάδα διότι όσους και αν πάρουμε, άλλοι τόσοι και παραπάνω θα έρθουν από την Τουρκία. «Αυτό που έχει νόημα είναι η κράτηση και η επιστροφή τους στην Τουρκία» λέει χαρακτηριστικά καλά πληροφορημένη πηγή. Φέρνει ενδεικτικά το παράδειγμα των Πακιστανών που έχουν ποσοστό αναγνώρισης ως πρόσφυγες 0,9%, όμως παρ’ όλα αυτά καταθέτουν αίτηση για άσυλο, προσφεύγουν κατά της απορριπτικής απόφασης σε α’ βαθμό και έχουν την ευκαιρία, αν θέλουν, να «εξαφανιστούν» προτού εξεταστεί η προσφυγή.
Σήμερα προαναχωρησιακό κέντρο λειτουργεί μόνο στην Κω: έχει χωρητικότητα 500 ατόμων αλλά κρατούνται μόνο 160. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», προσκόμματα δημιουργεί η αστυνομία που δεν θέλει ή δεν μπορεί να διαθέσει παραπάνω αστυνομικούς για τη φύλαξη παραπάνω ατόμων, ούτε μεταγωγικό σκάφος για να μεταφέρει στην Κω υπόπτους προς εξαφάνιση από άλλα νησιά.
Ο «εκβιασμός» του Ερντογάν
Ολα αυτά οδηγούν την κυβέρνηση στην εξέταση πιο δημιουργικών λύσεων – ένα παράδειγμα είναι η χρήση πλοίων για φιλοξενία αιτούντων άσυλο, όπως είχε γίνει πέρυσι στη Μυτιλήνη – ή λύσεων από την ΕΕ, όπως η διάθεση μεταγωγικού σκάφους από τη Frontex.
Ευθύνες έχει, τέλος, και ο τούρκος πρόεδρος. Πολλοί αναρωτιούνται αν η αύξηση των ροών τους τελευταίους μήνες οφείλεται στο ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανοίγει σιγά-σιγά τις κάνουλες. Αν και μέχρι πρότινος υπήρχε η ελπίδα μήπως η αύξηση ήταν εποχιακή, λόγω του καλού καιρού, σήμερα η ανησυχία είναι έκδηλη.
Επιπλέον, «Το Βήμα» είναι σε θέση να γνωρίζει ότι ο κ. Ερντογάν εκβιάζει. Για παράδειγμα, στις αρχές Οκτωβρίου θα έπρεπε να τεθεί σε ισχύ η Συμφωνία Επανεισδοχής ΕΕ – Τουρκίας η οποία έχει υπογραφεί από το 2013, αλλά εκκρεμεί η υπογραφή Εφαρμοστικού Πρωτοκόλλου. Η συμφωνία αυτή διαφέρει από την περυσινή συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας για το Προσφυγικό, τόσο ως προς το ποιοι επιστρέφονται στην Τουρκία βάσει αυτής όσο και ως προς το ότι επιστροφές προβλέπονται και από τα χερσαία σύνορα. Ο Ερντογάν εκβιάζει ότι δεν θα εφαρμόσει τη συμφωνία επανεισδοχής του 2013 αν δεν προχωρήσει το θέμα της κατάργησης της βίζας Σένγκεν για τούρκους πολίτες.
Το ΒΗΜΑ
